Εμπλουτισμός των βρεφικών
γαλάτων με
πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλύσου
και αρτηριακή πίεση κατά την παιδική ηλικία
Forsyth JS,
Willatts P, Agostoni C, Bissenden J, Casaer P,
Boehm G. BMJ 2003, 326(7396): 953-958
Τ. Σιαχανίδου
Επιμέλεια: X. Mπακούλα
Προηγούμενες μελέτες έχουν
δείξει ότι βρέφη που θηλάζουν έχουν χαμηλότερη αρτηριακή πίεση κατά την παιδική
ηλικία, από παιδιά που σιτίστηκαν κατά τη βρεφική ηλικία με κοινό τροποποιημένο
γάλα. Οι μηχανισμοί με τους οποίους ο μητρικός θηλασμός κατά τη βρεφική ηλικία
επηρεάζει την αρτηριακή πίεση στην παιδική ηλικία, δεν είναι γνωστοί. Ενδεχομένως
ευθύνονται παράγοντες που περιέχονται αποκλειστικά στο μητρικό γάλα, όπως τροφικοί
παράγοντες, ορμόνες και ειδικά συστατικά. Το μητρικό γάλα περιέχει μεταξύ άλλων
και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλύσου (LCPUFA). Είναι γνωστό ότι τα LCPUFA
αποτελούν δομικά συστατικά των μεμβρανών των κυττάρων του εγκεφάλου και του
αμφιβληστροειδούς κυρίως, αλλά και άλλων κυττάρων όπως των ενδοθηλιακών κυττάρων
των αγγείων. Σε ενήλικες ο εμπλουτισμός της τροφής με ω-3 LCPUFA έχει ως αποτέλεσμα
ελάττωση της αρτηριακής τους πίεσης. Τούτο δεν έχει μελετηθεί σε παιδιά.
Σκοπός της μελέτης αυτής ήταν να διαπιστωθεί εάν η σίτιση με τροποποιημένο γάλα
που περιέχει LCPUFA επηρεάζει την αρτηριακή πίεση κατά την παιδική ηλικία. Υλικό
της μελέτης αποτέλεσαν 235 νεογνά, ΒΓ 2500-4000g, που προήλθαν από 4 Ευρωπαϊκά
Κέντρα, τα οποία αρχικά συμμετείχαν σε προηγούμενη διπλή, τυφλή, τυχαιοποιημένη,
πολυκεντρική μελέτη. Τα νεογνά σιτίστηκαν μετά τη γέννηση, με τυχαία επιλογή,
είτε με κοινό τροποποιημένο γάλα (Ν=126), είτε με γάλα εμπλουτισμένο σε LCPUFA
(Ν=111). Το γάλα που είχε εμπλουτισθεί με LCPUFA διέφερε από το κοινό γάλα μόνο
ως προς την περιεκτικότητά του σε αραχιδονικό (0,3-0,4g/100g λίπους) και ντοκοζαεξανοϊκό
οξύ (DΗΑ, 0,15-0,25g/100g λίπους). Τα νεογνά των δύο ομάδων δεν διέφεραν ως
προς το φύλο. Ως ομάδα ελέγχου χρησιμοποιήθηκε ομάδα 139 νεογνών που σιτίστηκαν
με μητρικό γάλα.
Τα νεογνά της μελέτης σιτίστηκαν με τα συγκεκριμένα γάλατα για 4 μήνες. Κάθε
μήνα γινόταν μέτρηση του βάρους σώματος, του μήκους σώματος, της περιμέτρου
κεφαλής, του πάχους της δερματικής πτυχής και της περιμέτρου του βραχίονα.
Κλήθηκαν για επανεκτίμηση τα παιδιά σε ηλικία 6 χρόνων, συμπληρώθηκε ερωτηματολόγιο
και μετρήθηκε η αρτηριακή τους πίεση με ηλεκτρονικό πιεσόμετρο. Καταγράφηκε
η συστολική, διαστολική και μέση πίεση ως η μέση τιμή τριών μετρήσεων. Επανεκτιμήθηκαν
τελικά 76/126 (60%) παιδιά που είχαν σιτιστεί με κοινό τροποποιημένο γάλα, 71/111
(64%) που είχαν σιτιστεί με εμπλουτισμένο με LCPUFA και 88/139 (63%) παιδιά
που σιτίστηκαν με μητρικό γάλα. Δεν διέφεραν κατά την επανεκτίμηση τα δημογραφικά
στοιχεία (φύλο, διάρκεια κύησης, ηλικία των παιδιών κατά την επανεκτίμηση, ηλικία
και εκπαίδευση γονέων, οικογενειακή κατάσταση μητέρας, αριθμός παιδιών στην
οικογένεια, αριθμός καπνιστών στην οικογένεια) και τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά
κατά τη γέννηση (βάρος γέννησης, μήκος σώματος, περίμετρος κεφαλής, περίμετρος
βραχίονα, πάχος δερματικής πτυχής ωμοπλάτης, πάχος δερματικής πτυχής βραχίονα)
μεταξύ των δύο ομάδων παιδιών που είχαν σιτιστεί με κοινό τροποποιημένο γάλα
ή με γάλα εμπλουτισμένο με LCPUFA.
Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι η διαστολική πίεση ήταν σημαντικά χαμηλότερη
(p=0,018) στα παιδιά που είχαν σιτιστεί με LCPUFA (μέση τιμή 57,3 mmHg) συγκριτικά
με αυτά που είχαν σιτιστεί με κοινό τροποποιημένο γάλα (μέση τιμή 60,9 mmHg)
και η μέση διαφορά (95% διάστημα αξιοπιστίας) μεταξύ των ομάδων ήταν -3,6 mmHg
(-6,5 mmHg έως -0,6 mmHg). Επί πλέον, η μέση πίεση ήταν σημαντικά χαμηλότερη
(p=0,02) στην ομάδα που είχε σιτιστεί με εμπλουτισμένο γάλα (μέση τιμή 74,8
mmHg) συγκριτικά με την ομάδα που σιτίστηκε με κοινό τροποποιημένο γάλα (μέση
τιμή 77,8 mmHg) και η μέση διαφορά (95% διάστημα αξιοπιστίας) μεταξύ των ομάδων
ήταν -3,0 mmHg (-5,4 mmHg έως -0,5 mmHg). Τέλος, η συστολική πίεση ήταν επίσης
χαμηλότερη σ' αυτή την ομάδα των παιδιών (μέση τιμή 92,4 mmHg) συγκριτικά με
τα παιδιά που είχαν σιτιστεί με κοινό γάλα (μέση τιμή 94,7 mmHg), αλλά η διαφορά
δεν ήταν στατιστικά σημαντική (p=0,1).
Η διαστολική πίεση των παιδιών που είχαν σιτιστεί με μητρικό γάλα (μέση τιμή
57,5 mmHg) ήταν σημαντικά χαμηλότερη αυτής των παιδιών που είχαν σιτιστεί με
κοινό τροποποιημένο γάλα (p=0,02) και η μέση διαφορά (95% διάστημα αξιοπιστίας)
μεταξύ των ομάδων ήταν -3,4 mmHg (-6,8 mmHg έως -0,01 mmHg), ενώ δεν διέφερε
από εκείνη των παιδιών που είχαν σιτιστεί με το εμπλουτισμένο σε LCPUFA γάλα.
Η συστολική πίεση στην ομάδα του μητρικού θηλασμού (μέση τιμή 92,5 mmHg) ήταν
παρόμοια με αυτή των παιδιών που σιτίστηκαν με εμπλουτισμένο με LCPUFA γάλα.
Τα αποτελέσματα της μελέτης υποστηρίζουν την ύπαρξη συσχέτισης διατροφής κατά
τη νεογνική / βρεφική ηλικία και μετέπειτα υγείας. Παρ' ότι η διαφορά της αρτηριακής
πίεσης μεταξύ των ομάδων ήταν μικρή, είναι γνωστό ότι η ελάττωση της διαστολικής
πίεσης, έστω κατά λίγα χιλιοστά, μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιαγγειακών
επεισοδίων στους ενήλικες.
Συμπερασματικά, ο εμπλουτισμός της τροφής βρεφών με LCPUFA φαίνεται να συνδέεται
με χαμηλότερη αρτηριακή πίεση κατά την παιδική ηλικία. Δεδομένου ότι η αρτηριακή
πίεση κατά την ενήλικο ζωή "ακολουθεί τα ίχνη" της αρτηριακής πίεσης
της παιδικής ηλικίας, διατροφή με LCPUFA κατά τη βρεφική ηλικία ενδέχεται να
ελαττώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου στην ενήλικο ζωή.
