ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΘΕΜΑΤΑ Ι
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Δ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ

ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ
A. Ξυπολυτά - Ζαχαριάδη

Ως διαιτητικά συμπληρώματα ορίζονται τα στοιχεία της διατροφής που λαμβάνονται συνήθως από το στόμα και σκοπό έχουν τη συμπλήρωση της διατροφής. Θεωρούνται τρόφιμα και όχι φάρμακα (πίνακας 1). Ακριβώς επειδή δεν θεωρούνται φάρμακα, δεν διέπονται από τα νομικά πλαίσια κυκλοφορίας των φαρμάκων και κυκλοφορούν μετά από γνωστοποίηση στον ΕΟΦ. Η γνωστοποίηση γίνεται ταυτόχρονα με την κυκλοφορία του προϊόντος στην αγορά. Τα ενισχυμένα τρόφιμα (ροφήματα κ.ά.) παίρνουν άδεια από το υπουργείο Εμπορίου. Το φαινόμενο δεν είναι ελληνικό. Στις ΗΠΑ, μέχρι το 1994, δεν υπήρχε εγκεκριμένος κατάλογος των συμπληρωμάτων διατροφής και μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν κανονισμοί στο FDA που να εξασφαλίζουν ένα ελάχιστο δεδομένο στην παρασκευή των διαιτητικών συμπληρωμάτων. Έτσι, η περιεκτικότητα, η ποιότητα, η καθαρότητα, η ταυτοποίηση, η ασφάλεια και η σύνθεση προσδιορίζονται από τον κατασκευαστή. Κάτω από τη μεγάλη αυτή ομπρέλα περιλαμβάνονται (πίνακας 2) οι βιταμίνες, τα μέταλλα, τα ιχνοστοιχεία, τα βότανα, τα αμινοξέα, τα ένζυμα, άλλοι μεταβολίτες, εκχυλίσματα ιστών ή αδένων κ.ά.
Η χρήση βιταμινών είναι πολύ διαδεδομένη, ίσως περισσότερο από όσο νομίζουμε.
Από τις βιταμίνες θα ασχοληθούμε με όσες κρίναμε ότι υπάρχει κάτι νέο.
Βιταμίνη Α. Απαραίτητη για τη διατήρηση της ακεραιότητας του κυτταρικού επιθηλίου, παίζει ρόλο στην ανοσολογική απάντηση επηρεάζοντας τη λειτουργία των ουδετεροφίλων, των μακροφάγων και των φυσικών κυτταροκτόνων.
Λοιμώδη νοσήματα που προάγουν την απάντηση οξείας φάσεως διαταράσσουν τα επίπεδα της βιταμίνης Α, μειώνοντας αυτά της ρετινόλης του πλάσματος. Φαίνεται ότι σε κακώς διατρεφόμενα παιδιά, η ιλαρά, με αυτούς τους μηχανισμούς, είναι θανατηφόρος ή προκαλεί βαρύτατες επιπλοκές. Υπάρχουν παιδιά στις δυτικές κοινωνίες με υποβιταμίνωση Α; Στο 22% των παιδιών που νοσούσαν από ιλαρά στη Νέα Υόρκη, βρέθηκαν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Α. Ήδη από το 1993, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (ΑΑP) θέτει τις ακόλουθες ενδείξεις χορήγησης της βιταμίνης Α στην ιλαρά (πίνακας 3). Η WHO και η UNICEF συνιστούν τη χορήγηση της βιταμίνης Α σε ΟΛΑ τα παιδιά στα οποία διαγιγνώσκεται ιλαρά και ανήκουν στις κοινωνίες εκείνες στις οποίες η υποβιταμίνωση Α (κάτω από 10μg/dl) αναγνωρίζεται ως πρόβλημα δημόσιας υγείας και η θνητότητα από την ιλαρά είναι μεγαλύτερη από 1% (πίνακας 4).Υπήρξαν και περαιτέρω εξελίξεις. Στις κοινωνίες που προαναφέρθηκαν συνιστάται η προφυλακτική χορήγηση της βιταμίνης Α σε ΟΛΑ τα παιδιά ηλικίας 0-59 μηνών, στις έγκυες και στις μητέρες τις πρώτες 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό. Η Διεθνής Συμβουλευτική για τη βιταμίνη Α Ομάδα (πίνακας 5) συνιστά 3 δόσεις των 50.000IU να δίνονται συγχρόνως με τα εμβόλια κατά τους 6 πρώτους μήνες της ζωής. Η σύγχρονη αυτή χορήγηση βρέθηκε ότι δεν επηρεάζει την αντισωματική απάντηση του OPV, αντίθετα προάγεται η απάντηση του ιού τύπου 1 της πολιομυελίτιδας. Προσοχή! Επαρκή βιταμίνη Α παίρνουν όλα τα παιδιά που διατρέφονται σωστά. Στα παιδιά αυτά ο κίνδυνος της υπερβιταμίνωσης από τη σύγχρονη χορήγηση A+D είναι μεγαλύτερος από της υποβιταμίνωσης Α.
Πυριδοξίνη (Β6). Σε μεγάλες δόσεις χρησιμοποιήθηκε για τη δυσμηνόρροια. Παρατηρήθηκαν τοξικά φαινόμενα σε περίπτωση χορήγησης για πολλούς μήνες.
Βιταμίνη Β12. Συνιστάται σε χορτοφάγους και σε θηλάζοντα βρέφη χορτοφάγων μητέρων.
Βιταμίνη Ε. Η ευρεία κατανομή της βιταμίνης αυτής στα φυτικά έλαια και τα δημητριακά καθιστά την υποβιταμίνωση αυτή μη πιθανή. Συμπλήρωμα βιταμίνης Ε χρειάζεται στα άτομα με δυσαπορρόφηση και στα πρόωρα νεογνά, στα οποία η απορρόφησή της είναι μειωμένη μέχρι και τους 12 πρώτους μήνες. Η βιταμίνη Ε είναι ισχυρός αντιοξειδωτικός παράγοντας, που προάγει την ανοσολογική απάντηση μέσω των μακροφάγων, ελαττώνει την παραγωγή και την αποδέσμευση των προσταγλανδινών και ελαττώνει τα επίπεδα της IgE, γι’ αυτό και χρησιμοποιήθηκε με επιτυχία στην ατοπία. Στους ενήλικες έχει συνδεθεί με τη μείωση του κινδύνου καρδιακής νόσου. Η βιταμίνη Ε σε υπερβολικές δόσεις παρεμβαίνει στο μεταβολισμό της βιταμίνης Κ, με αποτέλεσμα παράταση του χρόνου προθρομβίνης και αιμορραγική διάθεση. Παρ΄ ότι υπάρχουν αντικρουόμενες θέσεις, προς το παρόν, πρέπει να είμαστε πολύ επιφυλακτικοί στην υπερδοσολογία της Ε, ιδιαίτερα στα μικρότερα παιδιά.
Βιταμίνη C. Η θεωρία του Pauling για την ευεργετική επίδραση στο κοινό κρυολόγημα δεν ισχύει πλέον. Στην καλύτερη περίπτωση έχει μια μικρή επίδραση στο κοινό κρυολόγημα, σε ό,τι αφορά στη διάρκεια και τη βαρύτητα. Μεγάλες δόσεις της βιταμίνης αυτής παρεμβαίνουν στο μεταβολισμό της Β12, γεγονός που δεν αντιμετωπίζεται με συμπληρωματικά αυξημένες δόσεις Β12. Γενικά, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην υπέρβαση της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης για τη βιταμίνη C. Ενοχοποιείται για νεφρολιθιάσεις. Εάν κάποιος παίρνει για δύο εβδομάδες 0.5-1.5g ημερησίως, όταν διακόψει την αυξημένη αυτή δόση και ξαναγυρίσει στα συνήθη επίπεδα πρόσληψης, τότε παρατηρείται μεγάλη μείωση του ασκορβικού του πλάσματος και των λευκών. Με αυτό το μηχανισμό εξηγήθηκε πώς, σε μητέρες που έπαιρναν σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης 400g αναπτύχθηκε σκορβούτο στο έμβρυο (!).
Μεγαβιταμίνες είναι σκευάσματα με πολύ μεγάλες δόσεις βιταμινών (πάνω από 10 φορές τη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη - RDA). Χρησιμοποιήθηκαν σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις, όπως στη σχιζοφρένεια και στην υπερλιπιδαιμία. Στην παιδιατρική χορηγήθηκαν στην ψυχοκινητική καθυστέρηση, στον αυτισμό, στις ψυχώσεις, στη δυσλεξία και σε άλλες μαθησιακές δυσκολίες και στο υπερκινητικό, με διάσπαση προσοχής, παιδί. Τα αποτελέσματα της χορήγησης υψηλών δόσεων βιταμινών, πέρα από τη διόρθωση τυχόν υπαρχουσών υποβιταμινικών καταστάσεων, δεν επιβεβαίωσε τις προσδοκίες των ερευνητών.

Μέταλλα και ιχνοστοιχεία (πίνακας 6)
Ca. Μπορούμε να το προσλάβουμε από φυσικές τροφές πλούσιες σε ασβέστιο, όπως τα γαλακτοκομικά, από τρόφιμα και ποτά εμπλουτισμένα σε ασβέστιο, από διαιτητικά συμπληρώματα ή συνδυασμούς. Ο προτιμότερος τρόπος πρόσληψης είναι τα γαλακτοκομικά, τα οποία επιπρόσθετα παρέχουν και άλλα βασικά θρεπτικά συστατικά. Επιπλέον, τα γαλακτοκομικά βελτιώνουν την ποιότητα της τροφής, συνολικά. Άλλα τρόφιμα, όπως τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά παρέχουν μικρότερες ποσότητες ασβεστίου. Η σε μεγάλο βαθμό αντικατάσταση του γάλακτος με αναψυκτικά, από τα παιδιά και κυρίως από τους έφηβους, αποτελεί σημαντικό αιτιολογικό παράγοντα της μειωμένης πρόσληψης ασβεστίου που παρατηρείται σήμερα. Στις 13 Ιανουαρίου 2003, η ΑΑΡ, μαζί με άλλες επιστημονικές εταιρείες, υιοθέτησε την εκστρατεία με σύνθημα "3 την ημέρα", που έχει στόχο να αυξήσει την ευαισθησία των καταναλωτών σχετικά με την ανάγκη να καταναλώνονται 3 μερίδες γαλακτοκομικά την ημέρα.
Φθόριο. Η ανάγκη χορήγησης συμπληρωμάτων φθορίου στα παιδιά δεν είναι κοινά αποδεκτή. Σύμφωνα με εκείνους που αμφισβητούν τη χορήγηση, ο κίνδυνος της τοξικότητας σε παιδιά μικρότερα των 5 ετών, όταν λαμβάνουν φθόριο από το στόμα, είναι μεγάλος, τα δε πλεονεκτήματα μπορεί να τα αποκτήσει κάποιος μόνο με το βούρτσισμα με φθοριούχο οδοντόκρεμα. Εξ άλλου, κατ΄ αυτούς, τα παιδιά σήμερα παίρνουν φθόριο από διάφορες πηγές, πλην του νερού, όπως οδοντόκρεμες, στοματικά διαλύματα έκπλυσης, διάφορα φαγητά και ποτά και επομένως δεν συνιστάται στα παιδιά της Δύσης. Οι προϋποθέσεις της συμπληρωματικής χορήγησης φθορίου, σύμφωνα με τις συστάσεις της ΑΑΡ, φαίνονται στον πίνακα 7.
Στη χώρα μας το νερό δεν φθοριώνεται, και στις πόλεις, κατά μέσον όρο, το φθόριο είναι κάτω του 0.3ppm.
Ζn. Είναι βασικό στοιχείο πολλών ενζύμων και αποτελεί μέρος των DNA και RNA πολυμερασών, διαφόρων τρανσκριπτασών (παραγόντων μεταγραφής) και ενζύμων που μετέχουν στο μεταβολισμό. Το ανοσοποιητικό σύστημα, ο εντερικός βλεννογόνος και το δέρμα προσβάλλονται αρχικά σε ανεπάρκεια Zn. Πηγές: θαλασσινά, κρέας, συκώτι. Επομένως, γίνεται προφανές ότι παιδιά που δεν σιτίζονται επαρκώς με ζωικής προέλευσης τρόφιμα, κυρίως στις ηλικίες 1-3 ετών, κινδυνεύουν να αναπτύξουν ανεπάρκεια. Άλλα αίτια αποτελούν η μειωμένη βιοδιαθεσιμότητα και η αυξημένη απώλεια λόγω νοσήματος. Σε αναπτυσομένες χώρες, η χορήγηση συμπληρωμάτων ψευδαργύρου μείωσε τους θανάτους από πνευμονία, διάρροια και άλλα νοσήματα. Επί υποψίας ανεπάρκειας ψευδαργύρου συνιστάται η χορήγηση σε δόση 1mg/KgBΣ/ημέρα. Μπορεί να χορηγηθεί ως διάλυμα σε νερό.
Η απόδοση της θεραπείας μεγιστοποιείται με τη σύγχρονη χορήγηση βιταμίνης Α. Επειδή η χορήγηση Ζn κοστίζει ακριβά, ο εμπλουτισμός των τροφίμων αποτελεί καλή λύση.
Μέχρις εδώ παρουσιάσαμε τις ενδείξεις συμπληρωματικής χορήγησης βασικών θρεπτικών συστατικών, τα οποία αποτελούν στοιχεία μιας σωστής διατροφής, που είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της καλής υγείας και στη δική μας ειδικότητα, καλής αύξησης και σωστής εξέλιξης.
Και γεννιέται το ερώτημα: Τρώνε σωστά τα παιδιά σήμερα; Μελέτη που έγινε σε 3.300 παιδιά 2-19 ετών, σε 48 πολιτείες των ΗΠΑ, έδειξε ότι τα παιδιά (με εξαίρεση τα γαλακτοκομικά για τις ηλικίες 2-11 ετών) βρίσκονται κάτω από τις ημερήσιες ανάγκες για όλες τις ομάδες τροφίμων. Δηλαδή, στο 30% για τα φρούτα, τα δημητριακά, το κρέας και τα γαλακτοκομικά και στο 36% για τα λαχανικά. Το 35% της ενέργειας προσπορίζεται από το λίπος και 15% από τα προστιθέμενα σάκχαρα (πίνακας 8). Σε ανάλογη εργασία που δημοσιεύτηκε στο Archives of Diseases in Childhood το 2000, μελετήθηκε η διατροφή 90.000 εφήβων στις ΗΠΑ. Μεταξύ των ετών 1989 και 1996, η πρόσληψη λίπους αυξήθηκε κατά 4%, υδατανθράκων >15% και η πρωτεϊνών 1%. Το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας προερχόταν από το λίπος. Ο κύριος προβληματισμός αφορά στη μείωση της κατανάλωσης νωπών φρούτων, φυτικών ινών και λαχανικών γενικά, πλην της πατάτας. Έτσι, επισημαίνεται ο κίνδυνος ανάπτυξης χρονίων νοσημάτων, λόγω της ελαττωμένης πρόσληψης φυτικών ινών, αλλά και αντιοξειδωτικών, τα οποία, μεταξύ άλλων, πιστεύεται ότι παρέχουν προστασία από κάποιες μορφές καρκίνου. Ανησυχία, επίσης, προκαλεί η μείωση της πρόσληψης γάλακτος, το οποίο δεν αντικαταστάθηκε από άλλες πλούσιες σε ασβέστιο τροφές αλλά από αναψυκτικά, με αποτέλεσμα αύξηση της τερηδόνας, υπερλιπιδαιμίες και κίνδυνο οστεοπόρωσης, ιδιαίτερα στα κορίτσια. Μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2001 από 6 χώρες της ΕΕ (Γαλλία, Ισπανία, Ην. Βασίλειο, Β. Ιρλανδία, Πορτογαλία, Γερμανία) σε παιδιά 6-18 ετών, έδειξε ότι αυτή είναι μια πληθυσμιακή ομάδα σε κίνδυνο να αναπτύξει ανεπάρκειες, κυρίως Fe, βιταμινών C, E, B6 και φυλλικού. Ο εμπλουτισμός των δημητριακών επηρέασε θετικά την πρόσληψη βιταμινών και ιχνοστοιχείων στην παιδική και εφηβική ηλικία στις χώρες αυτές. Ο εμπλουτισμός κάποιων τροφίμων μπορεί να αποτελεί θετική παρέμβαση στην αντιμετώπιση της ανεπαρκούς πρόσληψης θρεπτικών στοιχείων,αλλά δεν πρέπει να υποκαταστήσει τη συνεχή εκπαίδευση για τη σωστή διατροφή.

Συμπερασματικά, στο ερώτημα αν χρειάζονται συμπληρώματα βιταμινών και ιχνοστοιχείων στο υγιές, σωστά και με ποικιλία τροφών, διατρεφόμενο παιδί, η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι. Υπάρχουν όμως ενδείξεις χορήγησης βιταμινών και ιχνοστοιχείων; Ασφαλώς, και αυτές φαίνονται στον πίνακα 9.
Βότανα. Αποτελούν ιδιαίτερη κατηγορία συμπληρωμάτων διατροφής, των οποίων η χρήση έχει ρίζες βαθιά στην αρχαιότητα. Μελετήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από όλους τους πολιτισμούς. Οι Κινέζοι χρησιμοποιούν στα παιδιά τσάϊ από κάρδαμο για τον πόνο στο στομάχι και εμείς χαμομήλι στους κολικούς. Χρησιμοποιούνται ως διαιτητικά συμπληρώματα και στην εναλλακτική ιατρική. Τα δραστικά συστατικά τους δεν είναι σταθερά και εξαρτώνται από τις συνθήκες στις οποίες αναπτύσσονται, το βαθμό ωρίμανσης κατά τη συγκομιδή, τη διαδικασία αποξήρανσης και τη διάρκεια αποθήκευσης. Ένας σοβαρός προβληματισμός προκύπτει για τη χρήση κάποιων βοτάνων ως συμπληρώματα, ή στις εναλλακτικές θεραπείες. Συνήθως είναι άγνωστος ο τρόπος παρασκευής, η ακριβής σύσταση, η καθαρότητα, η περιεκτικότητα των δραστικών ουσιών, που μπορεί να μην είναι σταθερή, οι τυχόν προσμίξεις (μόλυβδος, αρσενικό), η τυχόν συνέργεια με φάρμακα και η τοξικότητα. Πρόσφατα, η Εθνική Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ ανέφερε ότι μερικές δεκάδες χιλιάδες θάνατοι ετησίως μπορεί να είναι το αποτέλεσμα φαρμακολογικών συνεργειών. Κάποια βότανα έχουν συνδεθεί με καρκινογένεση (ρίζα της ζωής, Ma huang), άλλα με νεφρική ανεπάρκεια, κάποια έχουν αντιπηκτικές ιδιότητες (σκόρδο, ginseng, ginkgo) και δεν πρέπει να λαμβάνονται μαζί με warfarin. Στο σημείο αυτό αξίζει, νομίζω, να σταθούμε λίγο στο χρόνιο νόσημα. Γονείς που τα παιδιά τους πάσχουν από χρόνιο νόσημα, συνήθως δυσκολεύονται να αντισταθούν στη χορήγηση διαιτητικών συμπληρωμάτων, κυρίως όταν αυτά διαφημίζονται ως αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος του παιδιού τους. Επί πλέον, διαφημίζονται ως ασφαλή, φυσικά, εναλλακτικά στα φάρμακα, με τα οποία κάποιες φορές έχουν προκύψει οδυνηρές επιπλοκές. Ιδιαίτερα όταν τα διαιτητικά συμπληρώματα περιγράφονται ως φυσικά, οι καταναλωτές θεωρούν το "φυσικό" συνώνυμο του ασφαλούς. Αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητο. Τα βότανα έχουν δυνητικά φαρμακολογικές ιδιότητες και κάποιες φορές παρεμβαίνουν στη δράση των φαρμάκων που μπορεί να παίρνει ένας άρρωστος. Το 73% των παιδιών με καρκίνο στην πολιτεία της Washington χρησιμοποιεί κάποιο είδος εναλλακτικής ιατρικής. Συχνότερα χρησιμοποιούνται μεγαβιταμίνες και βότανα. Ενδιαφέρον είναι ότι γονείς που δεν ήταν ικανοποιημένοι από το γιατρό τους, κατέφευγαν 9 φορές συχνότερα σε εναλλακτικές θεραπείες. Σε άλλη μελέτη, δημοσιευμένη το Φεβρουάριο του 2003 στο J. Ped. Hematology Oncology, το 47% των παιδιατρικών ογκολογικών αρρώστων χρησιμοποιούσαν συμπληρωματική - εναλλακτική ιατρική ήδη από τη διάγνωση και στο 41% ο γιατρός τους δεν το γνώριζε.
Το παιδί και ο έφηβος που αθλούνται αποτελούν ειδική ομάδα, στην οποία η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής είναι λίγο έως πολύ διαδεδομένη. Το αθλούμενο παιδί συνήθως δεν ασκείται πάνω από 90 λεπτά τη φορά (πίνακας 10), διάστημα κατά το οποίο τα αποθέματα γλυκογόνου δεν εξαντλούνται τελείως. Εκείνο που απαιτείται για τη διατήρηση της καλής υγείας του αθλητή και την καλή απόδοσή του είναι η πολύ καλή ενυδάτωση με δροσερό νερό, ή διαλύματα απλών και ευαπορρόφητων υδρογονανθράκων, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την άθληση, καθώς και η ποσοτική και η ποιοτική βελτίωση της διατροφής. Τι κυκλοφορεί στα διάφορα αθλητικά κέντρα είναι δύσκολο να αποτυπωθεί. Τα εργογόνα είναι συμπληρώματα τα οποία χρησιμοποιούνται για να προάγουν την επίδοση του αθλητή. Συνήθως αφορούν στους έφηβους. Όμως, επειδή θεωρούμε ότι η εφηβεία ανήκει στην Παιδιατρική, οι παιδίατροι πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση για την ευρεία χρήση των αναβολικών. Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε το Φεβρουάριο 2003, από την Αυστραλία, καταγράφηκαν τα διαιτητικά συμπληρώματα που χρησιμοποιούν έφηβοι 11-18 ετών. Αυτά ήταν αθλητικά ροφήματα, ενεργειακά ροφήματα, βιταμίνες και μέταλλα (πίνακες 11-12), γάλα υψηλής πρωτεϊνικής σύνθεσης, βότανα, κρεατίνη και το συνένζυμο Q10. Οι αιτίες, όπως τις διατύπωσαν οι ίδιοι, ήταν η προαγωγή της υγείας, η πρόληψη νοσημάτων, γονείς που έκαναν το ίδιο, η βελτίωση της επίδοσης στον αθλητισμό, η βελτίωση φτωχής δίαιτας. Οι έφηβοι γνωρίζουμε ότι επηρεάζονται από τη συμπεριφορά κάποιων ειδώλων. Όταν το 1998 ο Marc mc Gwire έσπασε το προηγούμενο ρεκόρ στο δρόμο και έγινε ο ήρωας εκατομμυρίων παιδιών, δημοσιοποιήθηκε ότι χρησιμοποιούσε το "συμπλήρωμα" ανδροστενενδιόνη, που έγινε πολύ δημοφιλές. Πόσα παιδιά ταυτίστηκαν με το είδωλο; Δύσκολα θα το μάθουμε.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής; Η μητέρα, οι δικές της πεποιθήσεις και συνήθειες, η ανώτερη μόρφωση, το υψηλότερο εισόδημα.
Σε μελέτη στην ηλικία των 5 ετών, το 44.5% και στην ηλικία των 7 ετών, το 36%, έπαιρναν συμπληρώματα διατροφής. Αναλύοντας τα αποτελέσματα της μελέτης, ενώ η πρόσληψη φαγητού ήταν χαμηλή, οι δύο ομάδες έπαιρναν τα βασικά θρεπτικά συστατικά πάνω από τις συνιστώμενες ημερήσιες δόσεις, που εξηγείται από την πρόσληψη ενισχυμένων τροφίμων και αναψυκτικών.
Τι συμβαίνει με τα δικά μας παιδιά; Σε μελέτη της κ. Ρώμα το 1994, σε δείγμα 2.000 παιδιών ηλικίας 2-14 ετών, η ημερήσια πρόσληψη ήταν φυσιολογική για όλα τα στοιχεία πλην του σιδήρου και των φυτικών ινών, που υπολείποντο στο 45- 47%.
Εμείς, προκειμένου να δούμε ποια είναι η κατάσταση σε σχέση με τα διαιτητικά συμπληρώματα, συμπληρώσαμε ενδεικτικά 100 ερωτηματολόγια από παιδιά που προσήλθαν στα εξωτερικά ιατρεία της κλινικής μας (πίνακας 13).
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η υγεία και η διατροφή πορεύονται σε δυναμική συσχέτιση. Σήμερα γνωρίζουμε ότι διάφορα θρεπτικά συστατικά, όπως η βιταμίνη Α, επηρεάζουν την κυτταρική ομοιόσταση και εφ΄ όσον διαφορετικά θρεπτικά συστατικά μπορεί να παρεμβαίνουν στην ίδια διαδικασία, είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε την ιδανική ισορροπία, μέσω της οποίας τα στοιχεία αυτά επιφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα και πότε η απόκλιση οδηγεί σε αλλαγές της φυσιολογικής διαδικασίας. Διατάραξη της ισορροπίας μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές που κυμαίνονται από αναστολή της αύξησης σε ένα παιδί, έως στη μετάλλαξη των φυσιολογικών κυττάρων σε νεοπλασματικά, δεδομένου ότι διάφορα συστατικά της τροφής είναι γνωστό ότι μπορεί να επηρεάσουν τις διαδικασίες που αφορούν στο μεταβολισμό του κυττάρου, τη διαφοροποίηση και την απόπτωση. Στον καινούργιο αυτό αιώνα, η έρευνα θα προτάξει την ανάγκη κατανόησης των βασικών μοριακών δομών, μέσω των οποίων τα τρόφιμα επηρεάζουν τη φυσιολογική λειτουργία.
Και όπως ο Ιπποκράτης προτρέπει στον Όρκο του (πίνακας 14)
"Θα χρησιμοποιήσω τη διατροφή προς όφελος των ασθενών μου".

(Ειρήνη Καλούμενου, Νίκος Στεργίου, Ουρανία Παπανδρέου)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
AΑP. Committee on Infectious Diseases. Vitamin A Treatment of Measles. Pediatrics 1993; 91(5):1.014-1.015.
Barrett S. Dietary Supplements: Appropriate Use. http//www.quackwatch. org.
Brown WJ , Basil MD, Bocarnea MC . The influence of famous athletes on health beliefs and practices: Mark McGwire, child abuse prevention, and Androstenedione. J Health Commun 2003; 8:41-57.
Cavadini CL , Siega - Riz Anna Maria, Popkin B. US adolescent food intake trends from 1965 to 1996. Arch Dis Child 2000; 83:18-24.
Lee Y., Mitchell D., Smiciklas-Wright H., Birch L. Maternal influences on 5 - to 7 - Year - Old Girls' Intake of Multivitamin-Mineral Supplements. Pediatrics 2002; 109(3):e46.
Majem - S. Vitamin and mineral intakes in European children. Is food fortification needed? Public Heath Nutr 2001; 4(A):101-107.
Nathan K., Escott - Stump S. Nutrition for Exercise and Sports Performance. Krauses's Food Nuutrition and Diet Therapy.pp:539-557. WB Saunders Company, Phil. USA.10th Edition.
O'Dea. Consumption of nutritional supplements among adolescents: usage and perceived benefits. Health Education Research 2003; 18(1):98-107.
Raiten D, M. Picciano, P Coates. Dietary Supplement Use in Children: Who, What, Why and Where do we go from here? Nutrition Today 2002; 37(3):118-129.
Ross DA . Recommendations for Vitamin A supplementation. J Nutr 2002; 132(9s):2.902s-2.906s.
Ρώμα - Γιαννίκου E., Αδαμίδης Δ., Ματσανιώτης Ν . Η διατροφή των Ελληνοπαίδων. Παιδιατρική 1994; 57(4):496-534.

ΗΟΜΕPAGE

<<< Προηγούμενη σελίδα