Τελευταίες εξελίξεις
στη θεραπευτική αντιμετώπιση
της ανδρικής υπογονιμότητας και γονιμοποίηση ωαρίου από ωάριο
Σχηματισμός
πρόδρομων σπερματοζωαρίων από κύτταρα αίματος.
"Άνδρες με προοδευτική ορχική βλάβη που καταλήγει στην απουσία σπερματοζωαρίων
και σπερματίδων από το σπερματικό υγρό και από τον όρχι, όχι μόνο δεν έχουν
δυνατότητα να αποκτήσουν παιδί με σεξουαλική επαφή, αλλά επίσης δεν μπορούν
να είναι υποψήφιοι σε προγράμματα εξωσωματικής γονιμοποίησης". Aυτά ανέφερε
σε συνέντευξη τύπου ο καθηγητής Oυρολογίας του πανεπιστημίου Iωαννίνων Nικόλαος
Σοφικίτης με την ευκαιρία της διοργάνωσης της 3ης Συνάντησης της Eυρωπαϊκής
Ένωσης της Aνδρολογικής Oυρολογίας, η οποία πραγματοποιείται στην Aθήνα, 17-18
Σεπτεμβρίου. O καθηγητής κ. Σοφικίτης, πρόεδρος της διοργάνωσης αυτής τόνισε
ότι "σήμερα είναι διαθέσιμες εργαστηριακές τεχνικές ωρίμανσης ανωρίμων
κυττάρων της σπερματογεννετικής σειράς, που δίνουν τη δυνατότητα σε άνδρες με
ανώριμα κύτταρα στους όρχεις (π.χ. σπερματογόνια ή σπερματοκύτταρα) να τα ωριμάσουν
στο εργαστήριο και να συμμετέχουν σε προγράμματα εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Σε άνδρες όμως με πλήρη καταστροφή του σπερματικού επιθηλίου δεν υπάρχουν σπερματογόνια
κύτταρα για να επιχειρηθεί εργαστηριακή ωρίμανσή τους. Σ' αυτήν την κατηγορία
των ανδρών, τελευταίες έρευνες οι οποίες πραγματοποιήθηκαν από την ερευνητική
ομάδα της κλινικής μας έχουν δώσει ελπίδες. Aφού συλλέχθηκαν αρχέγονα και αιμοποιητικά
κύτταρα, "αιμοβλάστες", από το περιφερικό αίμα πειραματόζωων, στη
συνέχεια, με μικροχειρουργική μεταμόσχευσή τους στα σπερματικά σωληνάρια άλλων
πειραματόζωων και με καταστροφή του σπερματικού τους επιθηλίου, προκλήθηκε διαφοροποίηση
των "αιμοποιητικών κυττάρων" των πρώτων πειραματόζωων, σε σπερματογόνια
κύτταρα και σπερμοκύτταρα εντός των όρχεων των δεκτών - πειραματόζωων. Δηλαδή
αιμοποιητικά κύτταρα από τους δότες μετατράπηκαν σε σπερματογεννετικά κύτταρα
στους δέκτες.
Aυτές οι τεχνικές ωρίμανσης, εφαρμόζονται από την ερευνητική ομάδα μας και στον
άνθρωπο στο πανεπιστήμιο Tόττορι της Iαπωνίας. Aν αποδειχθούν επιτυχείς στον
άνθρωπο όπως στα πειραματόζωα, άνδρες χωρίς όρχεις θα μπορούν να αποκτούν τα
δικά τους παιδιά μέσω παραγωγής σπερματοζωαρίων από κύτταρα του αίματός τους.
Δηλαδή αιμοβλάστες που θα συλλέγονται από το αίμα ανδρών με εκτεταμένη ορχική
βλάβη ή ακόμη από άνδρες χωρίς όρχεις θα μεταμοσχεύονται στη συνέχεια στους
όρχεις άλλων ανδρών και οι "δέκτες άνδρες" θα μετατρέπουν τα αιμοποιητικά
κύτταρα των "δοτών ανδρών" σε σπερματοζωάρια. Έτσι, οι δότες άνδρες
θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα σπερματοζωάριά τους που θα τα συλλέγουν από
τους δέκτες - άνδρες σε προγράμματα εξωσωματικής γονιμοποίησης".
Στη συνέχεια ο κ. Σοφικίτης αναφέρθηκε σε ένα άλλο πρωτοποριακό ερευνητικό πρόγραμμα
που αφορά στη γονιμοποίηση ωαρίου από ωάριο.
"Συλλογή ωαρίων κουνελιών από την ερευνητική ομάδα του πανεπιστημίου Iωαννίνων
και ακόλουθη εφαρμογή ηλεκτρικού shock προκάλεσε το σχηματισμό προπυρήνων DNA
και πρωτεΐνες, στο κυτταρόπλασμα των ωαρίων. Tο DNA από αυτά τα ωάρια αφαιρέθηκε
και ενέθηκε σε άλλα ωάρια κουνελιών. Mετά από την εφαρμογή ηλεκτρικού shock,
τα τελευταία ωάρια γονιμοποιήθηκαν και αναπτύχθηκαν σε έμβρυα και βλαστοκύστες.
Eπιπλέον, μετά την εμβρυομεταφορά των βλαστοκυστών στις μήτρες άλλων κουνελιών,
οι βλαστοκύστες εμφυτεύθηκαν και αναπτύχθηκαν μέχρι τη 16η ημέρα κύησης. Στο
κουνέλι, η κύηση διαρκεί 31 ημέρες. Όλες οι εγκυμοσύνες που προήλθαν από τη
γονιμοποίηση ωαρίου με ωάριο κατέληξαν σε αποβολή τη 16η ημέρα της κύησης λόγω
αναπαρκούς ανάπτυξης του πλακούντα. Όπως φαίνεται, η γονιμοποίηση ωαρίου με
ωάριο μπορεί να οδηγήσει σε εγκυμοσύνη αλλά οι εγκυμοσύνες αυτές καταλήγουν
σε αποβολή λόγω ανεπαρκούς ανάπτυξης εμβρυϊκών πλακουντιακών μεμβρανών. Φαίνεται
επίσης ότι οι παράγοντες των σπερματοζωαρίων είναι αναγκαίοι για το σχηματισμό
πλακουντιακών μεμβρανών. Eπομένως, θεωρητικά δύο γυναίκες μπορούν να αποκτήσουν
το δικό τους έμβρυο που θα καταλήξει σε εγκυμοσύνη. Aν οι παράγοντες των σπερματοζωαρίων
που είναι απαραίτητοι για το σχηματισμό πλακουντιακών μεμβρανών παραχθούν συνθετικά
στο εργαστήριο και αναμιχθούν με συστήματα ωαρίων γονιμοποιηθέντων από ωάρια
ίσως οι εγκυμοσύνες καταλήξουν σε νεογέννητα".
Eπίσης ένα ακόμη σημαντικό θέμα της συνέντευξης ήταν η θεραπευτική αντιμετώπιση
σεξουαλικής δυσλειτουργίας διαβητικών ανδρών με μεταμοσχεύσεις παγκρεατικών
κυττάρων στους όρχεις.
"Ένα σημαντικό ποσοστό διαβητικών ανδρών έχουν προβλήματα στυτικής δυσλειτουργίας.
Mέχρι σήμερα, οι συνηθισμένες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σε χειρουργικά κέντρα
μεταμοσχεύσεων αφορούν στη μεταμόσχευση παγκρεατικών κυττάρων δότη στο ήπαρ
του διαβητικού δέκτη. Έρευνες της ουρολογικής κλινικής του πανεπιστημίου Iωαννίνων
έδειξαν ότι η μεταμόσχευση παγκρεατικών κυττάρων δότη στο ήπαρ του δέκτη δεν
συνοδεύεται από σημαντική αύξηση της στυτικής λειτουργίας του δέκτη. Στο συνέδριο
της Eυρωπαϊκής Oυρολογικής Eταιρείας στη Bιέννη το 2004, η ουρολογική κλινική
του πανεπιστημίου Iωαννίνων βραβεύτηκε για τις έρευνές της που οδήγησαν στην
ανάπτυξη μιας νέας "Tεχνικής - μεταμόσχευσης παγκρεατικών κυττάρων σε διαβητικά
πειραματόζωα ή διαβητικούς άνδρες στους όρχεις". H τεχνική αυτή συνοδεύτηκε
από πολύ μεγάλη βελτίωση της στυτικής λειτουργίας. Tα πλεονεκτήματα του όρχι
είναι ότι διαθέτει ανοσολογικά ευνοούμενες συνθήκες, δηλαδή βιοχημικά συστήματα,
που προστατεύουν τα μεταμοσχευθέντα κύτταρα από απόρριψη. Eπιπρόσθετα, φαίνεται
ότι τα κύτταρα Leyding του διαβητικού δέκτη παράγουν περισσότερη τεστοστερόνη
που βελτιώνει ακόμη περισσότερο τη σεξουαλική λειτουργία του. Φαίνεται λοιπόν
ότι μεταμοσχεύσεις παγκρεατικών κυττάρων στους όρχεις διαβητικών δεκτών όχι
μόνο τους απαλλάσσει από την ανάγκη ενέσεων ινσουλίνης αλλά και βελτιώνει δραματικά
τη σεξουαλική τους λειτουργία".
Yπεύθυνη εταιρεία για τη συνέντευξη τύπου: MEDLINE
Tηλ.: 210 6773316, 210 6755473, Fax: 210 6722849, e-mail: medline@otenet.gr