Σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις έχουν σήμερα οι δύο κυριότερες εκφυλιστικές παθήσεις του εγκεφάλου, οι νόσοι Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον, οι οποίες ερευνώνται παράλληλα, διότι θεωρείται ότι έχουν κοινή παθογενετική προέλευση. Σήμερα, η νόσος Πάρκινσον προσβάλει το 1% του πληθυσμού άνω των 65 ετών, ενώ στον αριθμό αυτό προστίθεται άλλο ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών με συναφείς παθήσεις, που αναφέρονται με τον ευρύτερο όρο "παρκινσονισμός". Η νόσος Αλτσχάιμερ αποτελεί παράλληλα ένα συνεχώς αυξανόμενο κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα. Η συχνότητά της είναι 1% στα 65 έτη ζωής και διπλασιάζεται στη συνέχεια κάθε πέντε χρόνια, που σημαίνει ότι στα 90 τους οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ανοϊκοί.
Ιδιαίτερα ενθαρρυντικά είναι πάντως τα αποτελέσματα με τη χρήση φαρμακευτικών ουσιών, που μπορούν να καθυστερήσουν έως και τρία χρόνια την ιδρυματοποίηση των ασθενών, ενώ στο μέλλον αναμένεται η χορήγησή τους και προληπτικά. Τα παραπάνω επεσήμανε ο αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας ΑΠΘ κ. Γεώργιος Μεντενόπουλος, μιλώντας σε συμπόσιο με θέμα "Άνοιες: νεώτερα δεδομένα για τη διάγνωση, την αιτιοπαθογένεια και τη θεραπεία τους", που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του 7ου Βιοϊατρικού Συνεδρίου του Διεθνούς Ελληνισμού.
Πλέον, πρόσθεσε ο καθηγητής, το 50% των κλινών στην επικράτεια των ΗΠΑ καταλαμβάνεται από ασθενείς με τη διάγνωση "Άνοια". Η μελλοντική, όμως, επιβάρυνση των οικονομικών μεγεθών θα είναι ακόμη σημαντικότερη, σημείωσε, καθώς τα φάρμακα που σήμερα απευθύνονται σε ένα περιορισμένο αριθμό αρρώστων -δηλαδή ανοϊκών- ως θεραπεία, αύριο θα αφορούν όλους τους ηλικιωμένους ως πρόληψη, δηλαδή θα εισέλθουν στο γενικό πληθυσμό.
Σήμερα, εξήγησε ο κ. Μεντενόπουλος, κυκλοφορούν φαρμακευτικές ουσίες όπως η ριβαστιγμίνη, οι οποίες επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ.
Η επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός, καθώς έχει αποδειχθεί ότι υπάρχουν θετικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των ασθενών, ενώ παράλληλα καθυστερεί την αποϊδρυματοποίηση αυτών. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η καθυστέρηση αυτή ξεπερνάει τα τρία χρόνια.
Τα παραπάνω στοιχεία έχουν άμεση επίπτωση στην οικονομία, καθώς η σχέση κόστος/όφελος είναι υπέρ του οφέλους. Το γεγονός αυτό έχει αποδειχθεί από σύγχρονες οικονομικές έρευνες. Έτσι, σημείωσε ο κ. Μεντενόπουλος, ενώ η γενικότερη επιβάρυνση της οικονομίας από τη νόσο Αλτσχάιμερ θα έχει αυξητική πορεία, η χρήση των νέων φαρμακευτικών ουσιών με την παραπάνω σχέση κόστος/όφελος, θα έχει ανακουφιστικές οικονομικές επιπτώσεις.
Για να συμβεί όμως αυτό, κατάληξε ο κ. Μεντενόπουλος, είναι απαραίτητη η δημιουργία ειδικών κέντρων ανάλογων του εξωτερικού (Parkinson-Alzheimer Centers), που θα ελέγχουν τους ασθενείς, θα προσδιορίζουν τις εκάστοτε ανάγκες τους και θα συμβάλουν με τον τρόπο αυτό στην οργάνωση και την καταγραφή των ασθενών, στην πρόβλεψη ανάλογων οικονομικών προϋπολογισμών. Το σημείο αυτό θα πρέπει να προσέξει ιδιαίτερα η πολιτεία.
Άνοια, εξήγησε μιλώντας στο συμπόσιο ο αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Παναγιώτης Σγουρόπουλος, είναι η μείωση της μνημονικής ικανότητας και των άλλων γνωστικών λειτουργιών. σε επίπεδα χαμηλότερα σε σχέση με τα προϋπάρχοντα. Οι γνωστικές λειτουργίες είναι η μνήμη, ο προσανατολισμός, ο λόγος, και η εκτελεστική και γνωσιακή ικανότητα.
Τα ανοϊκά σύνδρομα, τόνισε, μπορεί να είναι αναστρέψιμα και μη αναστρέψιμα, δηλαδή είναι εκείνα που μπορούν να επανέλθουν στη φυσιολογική κατάσταση και εκείνα που προοδευτικά οδηγούν στην πλήρη άνοια. Η κυριότερη μορφή των μη αναστρέψιμων ανοιών είναι η νόσος Alzheimer. Πρόκειται για μια μορφή άνοιας η οποία έχει μια σταδιακή έναρξη και μια προοδευτική εξέλιξη. Τα συμπτώματα που παρουσιάζει συνήθως είναι διαταραχές στη μνήμη και στη συμπεριφορά, καθώς επίσης και στη λειτουργική ικανότητα του ατόμου, για παράδειγμα στο χειρισμό των αντικειμένων και την ίδια του τη φροντίδα.
Υπάρχουν και κάποιες άλλες μορφές άνοιας, οι οποίες είναι λιγότερο συχνές. Μια από αυτές είναι η άνοια των σωματιδίων Lewy. Αυτή παρουσιάζει γνωστικές διαταραχές, διαταραχές συμπεριφοράς και ψυχιατρικά φαινόμενα, όπως οπτικές ψευδαισθήσεις, καθώς και συμπτώματα της νόσου του Parkinson, όπως τρόμο και βραδυκινησία.
Μια δεύτερη σπανιότερη μορφή, επεσήμανε ο κ. Σγουρόπουλος, είναι η αγγειακή άνοια, η οποία χαρακτηρίζεται από πολλές μικρές ή μεγάλες αγγειακές βλάβες στον εγκέφαλο. Παρουσιάζει, κυρίως, κινητικά προβλήματα, ανάλογα με το μέγεθος των αγγειακών εγκεφαλικών βλαβών, καθώς επίσης και διαταραχές στις γνωστικές λειτουργίες. Ανάλογα με τις βλάβες των διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου, μπορούμε να έχουμε και άλλα ανοϊκά σύνδρομα, π.χ. μετωποκροταφική άνοια, με συμπτωματολογία δυσλειτουργίας των γνωστικών διαδικασιών, της συμπεριφοράς και της ψυχικής κατάστασης, σε συνάρτηση με τις λειτουργίες της κάθε περιοχής.
Βλάβες Αλτσχάιμερ δεν υπάρχουν μόνο στη νόσο αλλά και σε άλλες ασθένειες, καθώς και στο φυσιολογικό γήρας, τόνισε στο συμπόσιο ο διευθυντής του τμήματος Νευροψυχολογίας στη Ψυχιατρική Κλινική του πανεπιστημίου της Γενεύης, καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Μπούρας. Οποιοσδήποτε άνθρωπος άνω των 45 ετών, εμφανίζει βλάβες της νόσου με τη διαφορά ότι οι βλάβες αυτές δεν είναι παρά λίγες ποσοτικά, ώστε να δημιουργήσουν κάποια κλινική εκδήλωση. Στη νόσο, τόνισε, βρίσκουμε τον ίδιο τύπο βλαβών στα ίδια κύτταρα και στις ίδιες περιοχές με τη διαφορά ότι είναι πολύ περισσότερες. Από γενετικής πλευράς, εξήγησε ο κ. Μπούρας, σε πολύ λίγες περιπτώσεις έχει βρεθεί συσχέτιση με γενετικούς παράγοντες της νόσου, έτσι ώστε να μη μας επιτρέπεται να μιλήσουμε για κάποια γενετική νόσο. Από τις δύο βασικές βλάβες που βρίσκουμε στο φυσιολογικό γήρας και στη νόσο Αλτσχάιμερ είναι η εναπόθεση του αμυλοειδούς και παθολογικά στο σκελετό των κυττάρων (νευροφιμπρώδεις αλλοιώσεις, tangles).
Σε ό,τι αφορά το πρώτο -την εναπόθεση του αμυλοειδούς- μιλάμε συχνά για γεροντικές άνοιες, με τη διαφορά ότι αυτή είναι μία εικόνα ιστολογική που αποκρίνεται στην εναπόθεση του αμυλοειδούς στο εγκεφαλικό παρέγχυμα. Αυτό θεωρείτο για μεγάλο χρονικό διάστημα ως αιτιολογία της παθολογίας του σκελετού των κυττάρων, επισήμανε μεταξύ άλλων ο κ. Μπούρας. Ο καθηγητής αναφέρθηκε και στις τελευταίες έρευνες -που δημοσιεύονται στο 60ο τεύχος του επιστημονικού περιοδικού Neurology 2003- οι οποίες δείχνουν ότι δεν υπάρχει καμία συσχέτιση με την εναπόθεση του αμυλοειδούς και τη βαρύτητα της κλινικής εικόνας ή με την απώλεια των νευρικών κυττάρων την οποία δημιουργούν.
"Μερικά επιδημιολογικά στοιχεία τραβούν την προσοχή στην αιτιοπαθογένεια του σκελετού των κυττάρων των ανοσοσφαιρινών, γεγονός που αποδείχτηκε από επιστημονικές μελέτες σε εγκεφάλους πιθήκων".
Εάν αποδειχτεί αυτό, υπογράμμισε, στην πραγματικότητα -χρειάζονται πολλές ακόμα μελέτες- θα μπορούσε να σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα επεμβαίνει στη δημιουργία αυτών των βλαβών από μία ορισμένη ηλικία και μετά και φυσικά στη νόσο του Αλτσχάιμερ.

ΗΟΜΕPAGE