Mε διαταραχές αυτιστικού φάσματος 40.000 άτομα στη χώρα μας
Παιδιά ενός "κατώτερου"
θεού είναι περισσότερα από 40.000 Ελληνόπουλα που πάσχουν από αυτισμό. Από την
πάθηση, η οποία παλαιότερα θεωρείτο ιδιαίτερα σπάνια, προσβάλλονται έως και
58 για κάθε 10.000 άτομα γενικού πληθυσμού, ενώ τα πλέον συντηρητικά διεθνή
επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν συχνότητα 21-26/10.000 πληθυσμού.
Σύμφωνα με τα διεθνή αυτά επιδημιολογικά δεδομένα, στο σύνολο του ελληνικού
πληθυσμού τα άτομα με κάθε μορφής αυτισμό και κάθε ηλικίας υπολογίζονται σε
30 - 40.000, ενώ κάθε χρόνο στην ομάδα αυτή προστίθενται 300 - 400 παιδιά με
διαταραχές του αυτιστικού φάσματος.
Ο αυτισμός, όμως, δε σημαίνει υποχρεωτικά πνευματική υστέρηση. Πολλά από τα
παιδιά με αυτισμό έχουν υψηλό δείκτη νοημοσύνης, ενώ όλα χρειάζονται αμέριστη
στοργή, φροντίδα και ψυχαγωγία, η οποία αποτελεί και την καλύτερη θεραπευτική
προσέγγιση.
Αυτό επεσήμαναν σε συνέντευξη τύπου η πρόεδρος της εταιρείας για την Ψυχική
Υγεία Παιδιών και Εφήβων, Παιδοψυχίατρος κ. Αλεξάνδρα Ρούσσου, ο Παιδοψυχίατρος
κ. Χρήστος Καμπάκος και ο Παιδοψυχολόγος κ. Στέργιος Νότας.
Αναφερόμενη στο πρόβλημα του αυτισμού, η κ. Ρούσσου τόνισε ότι πρόκειται για
μια ισόβια διαταραχή, η οποία περιλαμβάνει:
- Σοβαρές δυσκολίες στην κοινωνική κατανόηση και συναλλαγή, καθώς και στη συναισθηματική
αμοιβαιότητα.
- Σοβαρές δυσκολίες στη γλώσσα και στην επικοινωνία.
- Περιορισμένα, επαναλαμβανόμενα και μη λειτουργικά ενδιαφέροντα.
- Δυσαρμονία στην ανάπτυξη των γνωστικών λειτουργιών.
Τα άτομα με αυτισμό δυσκολεύονται στην κατανόηση της λεκτικής αλλά και της εξωλεκτικής
επικοινωνίας, της γλώσσας του σώματος και των ματιών, είπε η κ. Ρούσσου. Η πράξη
γι' αυτούς είναι μόνο μία πράξη, το νόημα πίσω από αυτήν συχνά τους διαφεύγει.
Αυτό έχει σοβαρές συνέπειες στην επικοινωνία τους, στην κοινωνική τους συμπεριφορά,
στη συναισθηματική τους ωριμότητα και στην ικανότητά τους να χαίρονται τον ελεύθερο
χρόνο τους.
Η κ. Ρούσσου επεσήμανε, ακόμη, την ανάγκη ενίσχυσης των αρμοδίων υπηρεσιών για
την καταγραφή και αντιμετώπιση του προβλήματος του αυτισμού. Αναφερόμενη στο
Παιδοψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, η κ. Ρούσσου τόνισε ότι το νοσοκομείο άρχισε
πολύ πρώιμα να ασχολείται με το πρόβλημα του αυτισμού, καθώς από το 1986 δημιουργήθηκε
ο Ξενώνας και το Κέντρο Ημέρας για αυτιστικά παιδιά ηλικίας 15 - 17 χρόνων,
στη Ραφήνα. Σήμερα λειτουργούν στο ΠΝΑ ένα εξειδικευμένο ιατρείο για αυτιστικά
άτομα, δύο Κέντρα Ημέρας και ένας Ξενώνας. Εκτός από εκείνα του ΠΝΑ, ειδικά
κέντρα όπου γίνεται διάγνωση, θεραπεία και εκπαίδευση υπάρχουν:
- 4 στην Αττική
- 1 στη Θεσσαλονίκη
- 2 στην Κρήτη
- 1 στα Ιωάννινα.
Ξενώνες για άτομα με αυτισμό υπάρχουν συνολικά 5 στην Ελλάδα.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη του Παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής,
καθοριστική είναι η συμβολή της φαρμακευτικής εταιρίας AstraZeneca, είπε η κ.
Ρούσσου, η οποία, λειτουργώντας με κύριο άξονα τον άνθρωπο, ξεκίνησε το 1996,
και συνεχίζει ως σήμερα, ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα κοινωνικής ευθύνης, το "Πάντων
Μέτρον Άνθρωπος", με σκοπό τη στήριξη φιλανθρωπικών προσπαθειών και δραστηριοτήτων.
Μέσω του προγράμματος αυτού, η εταιρία αρχικά "υιοθέτησε" ένα αυτιστικό
κοριτσάκι 5 ετών, και στη συνέχεια συνέβαλε στη δημιουργία ειδικού χώρου διαμονής
και Κέντρου Ημέρας για την εκπαίδευση 9 αυτιστικών παιδιών που βρίσκονται σήμερα
στο ΠΝΑ.
Επιπλέον, η AstraZeneca επιχορηγεί τα εξωτερικά προγράμματα για την κοινωνικοποίηση
των παιδιών αυτών, τα οποία περιλαμβάνουν προγράμματα εξοικείωσης με τη φύση
και το ζωικό βασίλειο, αθλητισμού, πολιτιστικών εκδηλώσεων και εκδρομών.
Καταλήγοντας, η κ. Ρούσσου υπογράμμισε ότι η έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση, καθώς
και η πρώιμη παρέμβαση, μπορούν να βελτιώσουν όχι μόνο τα συμπτώματα του αυτισμού,
αλλά και να βοηθήσουν τα παιδιά με αυτισμό να αξιοποιήσουν στο μέγιστο δυνατό
βαθμό τις ικανότητές τους.
Από την πλευρά του, ο κ. Καμπάκος ανέφερε ότι ο αυτισμός είναι το αποτέλεσμα
μιας νευρολογικής δυσλειτουργίας που επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου και
οδηγεί σε μια ισόβια αναπτυξιακή διαταραχή, η οποία εκδηλώνεται σε τρεις τομείς:
- Ανεπάρκειες στη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία
- Διαταραχές στην κοινωνική αλληλεπίδραση
- Περιορισμένο πεδίο ενδιαφερόντων και συμπεριφορών.
Ο κ. Καμπάκος τόνισε ότι το 20-50% των ατόμων με αυτισμό δεν αναπτύσσουν καθόλου
λόγο, ενώ στα 3/4 των ατόμων με αυτισμό συνυπάρχει και νοητική καθυστέρηση.
Επιπλέον, εμφανίζουν μεγάλη δυσκολία στο να δείχνουν με το δείκτη του χεριού,
τα μάτια ή το κεφάλι, ενώ δυσκολεύονται και στην κατανόηση της γλώσσας όταν
αυτή είναι πολύπλοκη ή πολύ γρήγορη, ή όταν υπάρχουν άλλα ερεθίσματα για ταυτόχρονη
πρόσληψη. Χρησιμοποιούν λάθος αντωνυμίες, επαναλαμβάνουν ερωτήσεις, ηχολαλούν
και δυσκολεύονται στην κατανόηση και αφήγηση κυρίως των φανταστικών ιστοριών.
Τέλος, ο κ. Νότας επεσήμανε ότι αν και σήμερα δε γνωρίζουμε τι προκαλεί τον
αυτισμό και, κατά συνέπεια, δε μπορούμε να καθορίσουμε -και να θεραπεύσουμε-
τι δεν πάει καλά με τον εγκέφαλο του αυτιστικού παιδιού, μπορούμε να πούμε με
βεβαιότητα ότι τα άτομα αυτά μπορούν να βελτιωθούν και να ζήσουν ευτυχισμένα
και δημιουργικά, όταν ακολουθήσουν την κατάλληλη θεραπεία.
Οι γονείς των αυτιστικών παιδιών θα πρέπει συνέχεια να επαγρυπνούν και να ενημερώνονται
σωστά γύρω από τις όποιες νέες θεραπείες, καθώς υπάρχει περισσότερη παραπλάνηση
για τον αυτισμό απ' ό,τι για οποιαδήποτε άλλη διαταραχή. Ωστόσο, υπάρχει μία
θεραπεία δοκιμασμένη χρόνια και αποτελεσματική για όλα τα παιδιά, αυτιστικά
ή φυσιολογικά: Τροποποιημένα (δομημένα) εκπαιδευτικά προγράμματα, προσαρμοσμένα
στο εξελικτικό (αναπτυξιακό) επίπεδο λειτουργίας του ατόμου, κατέληξε ο κ. Νότας.