Η ποιότητα της αθηρωματικής πλάκας στο μικροσκόπιο
του 6ου Καρδιολογικού Συνεδρίου Κεντρικής Ελλάδος
<<< Προηγούμενη σελίδα

Δύο στους τρεις Έλληνες ηλικίας άνω των 40 ετών παρουσιάζουν αθηρωματικές βλάβες, οι οποίες τους οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην ανάπτυξη καρδιοπαθειών και, ιδιαίτερα, στεφανιαίας νόσου. Μάλιστα, οι βλάβες αυτές δεν εμφανίζουν συμπτώματα στη μεγάλη πλειοψηφία (67%) των περιπτώσεων, καθιστώντας μεγαλύτερο τον κίνδυνο ενός αιφνίδιου θανάτου.
Η καθιστική ζωή, η πλούσια σε λίπη διατροφή, το κάπνισμα, το άγχος, η υψηλή χοληστερίνη και η υπέρταση, είναι μερικοί από τους πιο βασικούς παράγοντες κινδύνου που οδηγούν στη δημιουργία της στεφανιαίας νόσου, η οποία, ως γνωστόν, αποτελεί την πιο συχνή αιτία θανάτου παγκοσμίως.
Έτσι, ο αιφνίδιος θάνατος, το μεγάλο εκτεταμένο έμφραγμα και οι σοβαρές επιπλοκές του, γίνονται συνήθως από μικρές και, πολλές φορές, αόρατες αθηρωματικές πλάκες, όπως αυτές απεικονίζονται στη στεφανιογραφία. Πρωταρχικό ρόλο για το μέλλον του αρρώστου με στεφανιαία νόσο παίζει η ποιότητα της αθηρωματικής πλάκας, και ιδιαίτερα το πόσο στέρεα και παχιά είναι η κάψα που την περιβάλλει, ενώ ένας από τους πιο αξιόπιστους τρόπους μέτρησης της κάψας είναι το ενδοστεφανιαίο υπερηχογράφημα.
Αυτό τόνισαν σε συνέντευξη τύπου, με αφορμή τη διεξαγωγή του 6ου Καρδιολογικού συνεδρίου Κεντρικής Ελλάδος, το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Λάρισα, ο ομότιμος καθηγητής Θεραπευτικής πανεπιστημίου Αθηνών κ. Σπυρίδων Μουλόπουλος, ο καθηγητής Καρδιολογίας πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής του Β΄ καρδιολογικού τμήματος του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου κ. Δημήτριος Κρεμαστινός, ο καθηγητής Καρδιολογίας πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής της Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του Ιπποκρατείου νοσοκομείου Αθηνών κ. Χριστόδουλος Στεφανάδης και ο αναπληρωτής καθηγητής Καρδιολογίας πανεπιστημίου Θεσσαλίας, διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Λάρισας και πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου κ. Φίλιππος Τρυποσκιάδης.
Συγκεκριμένα, ο κ. Μουλόπουλος αναφέρθηκε στο πρόβλημα της αντιμετώπισης του αιφνίδιου θανάτου και τόνισε ότι από το σύνολο των αιφνίδιων θανάτων, το 1/4 παρουσιάζεται σε άτομα που δεν είχαν εκδηλώσει κανένα σύμπτωμα στο παρελθόν. Το φαινόμενο παρατηρείται στους άνδρες σε διπλάσια συχνότητα από ό,τι στις γυναίκες. Συχνότερα, όμως, προσβάλλονται άτομα ηλικίας 50-60 ετών, τα οποία κατά κανόνα πάσχουν από στεφανιαία νόσο.
Στα νέα άτομα, το φαινόμενο είναι πολύ σπάνιο και οφείλεται σε εκ γενετής ανωμαλίες της καρδιάς (συγγενείς καρδιοπάθειες). Στις μεγάλες ηλικίες παρατηρείται συχνότερα σε άρρωστους με γνωστή καρδιοπάθεια. Η γενετική εξέταση μπορεί να διαχωρίσει αν ορισμένα άτομα ανήκουν σε ομάδα υψηλότερου κινδύνου, ενώ με τον υπερηχογραφικό έλεγχο μπορούν να διαγνωσθούν επικίνδυνες παθήσεις, όπως για παράδειγμα η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, η οποία είναι γνωστό ότι επιφέρει αιφνίδιο θάνατο σε 0,6 % των περιπτώσεων το χρόνο.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποιες είναι οι δυνατότητες προληπτικής αντιμετώπισης του προβλήματος, είπε ο καθηγητής. Συγκεκριμένα, η ατομική πρόληψη στα άτομα που είναι υγιή επιτυγχάνεται με ένα απλό τσεκ απ. Ο εφοδιασμός πολυσύχναστων χώρων, όπως γήπεδα, αεροδρόμια κ.λπ., με μηχανήματα απινιδισμού, με ταυτόχρονη εκπαίδευση ατόμων που μπορούν να τα διαχειρισθούν, είναι δυνατόν να σώσει ανθρώπινες ζωές και εφαρμόζεται ήδη με επιτυχία στο εξωτερικό.
Από την πλευρά του, ο κ. Στεφανάδης, αναφερόμενος στις νέες τεχνικές που έχει αναπτύξει η σύγχρονη Καρδιολογία για την απεικόνιση των στεφανιαίων αρτηριών, εξήγησε ότι η στεφανιογραφία είναι η πιο διαδεδομένη απεικονιστική τεχνική και συνίσταται στην εκλεκτική έγχυση μη διαπερατής από την ακτινοβολία σκιαγραφικής ουσίας στις στεφανιαίες αρτηρίες, με ταυτόχρονη λήψη εικόνων με την εκπομπή ακτινοβολίας Χ. Το ενδοστεφανιαίο υπερηχοκαρδιογράφημα είναι μια νεότερη τεχνική, η οποία, με τη βοήθεια ενός καθετήρα υπερήχων, απεικονίζει τον αυλό και το τοίχωμα των στεφανιαίων αρτηριών και τα χαρακτηριστικά της αθηρωματικής πλάκας.
Μια άλλη σημαντική απεικονιστική μέθοδος είναι η οπτική συνεκτική τομογραφία. Πρόκειται για μια πολλά υποσχόμενη διαγνωστική μέθοδο, που τα τελευταία χρόνια έχει βρει το δρόμο της στην κλινική πράξη. Το μεγάλο της πλεονέκτημα είναι η ικανότητα να απεικονίζει τα επιμέρους στοιχεία της αθηρωματικής πλάκας, όπως η ινώδης κάψα, ο λιπώδης πυρήνας και τα φλεγμονώδη κύτταρα που αποσταθεροποιούν την πλάκα.
Η θερμομέτρηση των αθηρωματικών πλακών είναι μια τεχνική που στόχο έχει την λειτουργική μελέτη της αθηρωματικής πλάκας και την εκτίμηση του βαθμού της επικινδυνότητάς της στο να ραγεί και να κάνει έμφραγμα. Ο καθετήρας θερμομέτρησης της αθηρωματικής πλάκας, που χρησιμοποιείται σήμερα στην κλινική πράξη, έχει σχεδιαστεί και εξελιχθεί από την πανεπιστημιακή Καρδιολογική κλινική του Ιπποκράτειου νοσοκομείου Αθηνών.
Το stent είναι το μεταλλικό πλέγμα το οποίο τοποθετείται μόνιμα σε μία στενωμένη στεφανιαία αρτηρία. Τα stents μείωσαν σημαντικά το πρόβλημα της επαναστένωσης, αλλά δεν το εξάλειψαν. Τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια τοποθέτησης βελτιωμένων stents, επενδυμένων με φάρμακα ή επικαλυμμένων με άλλα υλικά. Στην κατηγορία αυτή ανήκει και η ραπαμυσίνη, ένα φάρμακο, το οποίο χορηγείται στις μεταμοσχεύσεις για την αποφυγή απόρριψης των μοσχευμάτων και το οποίο φαίνεται να αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων.
Η επικάλυψη των stents με φλέβα ή αρτηρία, είπε ο καθηγητής, είναι μια άλλη πρόταση από την Α' Καρδιολογική κλινική του πανεπιστημίου Αθηνών για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων των stents. Η αρτηρία ή η φλέβα λαμβάνεται από τον ίδιο τον ασθενή αμέσως πριν την επέμβαση. Η εμφύτευση των επικαλυμμένων stents με αγγειακό μόσχευμα έχει δώσει ικανοποιητικά κλινικά αποτελέσματα, ενώ έχει χρησιμοποιηθεί σε στενώσεις που περιέχουν θρόμβους και σε πάσχοντα φλεβικά μοσχεύματα μετά από αορτοστεφανιαία παράκαμψη.
Τέλος, ο κ. Τρυποσκιάδης αναφέρθηκε στην αιτιοπαθογένεια, στη διάγνωση και την αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου, η οποία, όπως τόνισε, εξακολουθεί να παραμένει ένα μυστήριο. Ο κ. Τρυποσκιάδης επεσήμανε ότι η πλειονότητα των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων (αιφνίδιου θανάτου, ασταθούς στηθάγχης, εμφράγματος) οφείλεται σε ρήξη πλακών που προκαλούν μικρή στένωση του αυλού της στεφανιαίας αρτηρίας και δεν προκαλούν ενοχλήματα.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι εν λόγω πλάκες είναι δύσκολο να ανιχνευτούν με τις σύγχρονες διαγνωστικές τεχνικές (απλή ή ραδιοϊσοτοπική δοκιμασία κόπωσης, στεφανιογραφία) και δεν αντιμετωπίζονται με αγγειοπλαστική ή αορτοστεφανιαία παράκαμψη. Επιπρόσθετα, φαίνεται ότι σε πολλές περιπτώσεις η βλάβη δεν εντοπίζεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή του στεφανιαίου δικτύου, αλλά πρόκειται για διάχυτη φλεγμονή αυτού.
Σήμερα, υπογράμμισε ο κ. Τρυποσκιάδης, μπορούμε να ελπίζουμε ότι με τις νεότερες διαγνωστικές τεχνικές (ενδοστεφανιαία υπερηχοκαρδιογραφία, θερμογραφία κ.λπ.) θα γίνει εφικτή στο εγγύς μέλλον η έγκαιρη αποκάλυψη των επικίνδυνων αθηρωματικών βλαβών και ο προσδιορισμός της έκτασης και της βαρύτητας των φλεγμονωδών αλλοιώσεων. Λόγω της συχνά διάχυτης προσβολής του στεφανιαίου δικτύου, η φαρμακευτική αγωγή, η οποία πρέπει να έχει ως βάση τις στατίνες, τους αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης, τους β-αναστολείς και τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα (ασπιρίνη, κλοπιδογρέλη, αναστολείς ΙΙβ/ΙΙΙα), έχει μεγάλη σημασία.
Επιπλέον, η καρδιακή ανεπάρκεια, η συχνότητα της οποίας αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς και σε λίγα χρόνια αναμένεται ότι θα λάβει επιδημιολογικές διαστάσεις, θα αποτελέσει αντικείμενο εκτεταμένης αναφοράς στο συνέδριο. Στη φαρμακευτική "φαρέτρα" προστέθηκαν πρόσφατα νέα και αποτελεσματικά φάρμακα, όπως οι αναστολείς της αλδοστερόνης (σπειρονολακτόνη και, πρόσφατα, η επλερονόνη, η οποία έχει λιγότερες παρενέργειες), που σε συνδυασμό με την κλασική αγωγή, βασιζόμενη στους αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης και τους β-αναστολείς, θα επιφέρουν περαιτέρω ελάττωση της νοσηρότητας και της θνητότητας.
Καταλήγοντας, είπε ο καθηγητής, μπορεί να επισημανθεί ότι η σύγχρονη Καρδιολογία χαρακτηρίζεται από την είσοδο στο θεραπευτικό "οπλοστάσιο" ασφαλών και πολύ αποτελεσματικών φαρμάκων, η ορθή χρησιμοποίηση των οποίων μπορεί να σώσει ζωές και να ελαττώσει την ανάγκη για επεμβατική ή χειρουργική αντιμετώπιση. Τα προαναφερθέντα έχουν μεγάλη σημασία για την πατρίδα μας, όπου σε πολλές περιπτώσεις οι γεωγραφικές ιδιαιτερότητες καθιστούν δυσχερή την πρόσβαση στα κέντρα τριτοβάθμιας περίθαλψης.

ΗΟΜΕPAGE