Χρειάζονται καινοτόμες αλλαγές στο χώρο της Υγείας (
10/04/09
)
Αθήνα, 6 Απριλίου 2009. Το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο διοργάνωσε με επιτυχία το 8ο ετήσιο συνέδριο Healthworld με θέμα: «Η Συμβολή του Φαρμακευτικού Κλάδου στην Εθνική Οικονομία» σήμερα στη Μεγάλη Βρεταννία.
Το συνέδριο που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια ως ένα κορυφαίο forum ανταλλαγής απόψεων πάνω στα επίκαιρα θέματα της υγείας. Ο ευαίσθητος αυτός χώρος εκτός από την ισχυρή ηθική και κοινωνική του διάσταση, αποτελεί ταυτόχρονα ένα σημαντικό κλάδο της εθνικής οικονομίας καθώς συμβάλει ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Στο πλαίσιο του συνεδρίου διεξήχθη δημιουργικός διάλογος για τη δυναμική ανάπτυξη του κλάδου της υγείας και των υπηρεσιών στη χώρα μας.
Το συνέδριο ξεκίνησε με την ομιλία του προέδρου κ. Γιάννου Γραμματίδη και με την πολιτική παρέμβαση του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Δημήτρη Αβραμόπουλου. Χαιρετισμό απεύθυναν, ο κ. Διονύσης Φιλιώτης, Πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας και ο κ. Γιώργος Κωνσταντέλλης, Πρόεδρος Οργανωτικής Επιτροπής Healthworld 2009, Πρόεδρος Επιτροπής Φαρμακευτικών Εταιρειών Ελληνο-Αμερικανικού Επιμελητηρίου.
Οι εργασίες του φετινού συνεδρίου ήταν ορισμένες στις εξής δύο θεματικές ενότητες:
- Η Ελλάδα Πρωτοπόρος στη Διασφάλιση της Ποιότητας του Φαρμάκου. Τη συγκεκριμένη θεματική ενότητα ανέπτυξαν με τις εισηγήσεις τους, ο κ. Γιώργος Κιοσές, Αντιπρόεδρος, Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ), ο κ. Γιώργος Παπαστάμκος, Ευρωβουλευτής, Νέα Δημοκρατία, ο κ. Μιχάλης Χρυσοχοϊδης, Βουλευτής, ΠΑΣΟΚ, και ο κ. Βασίλης, Κοντοζαμάνης, Πρόεδρος, Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων.
- Φαρμακευτικές Επιχειρήσεις και Εθνική Οικονομία. Τη συγκεκριμένη θεματική ενότητα ανέπτυξαν με τις εισηγήσεις τους, ο κ. Ιωάννης Υφαντόπουλος, Πρόεδρος, Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών και Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας Πανεπιστημίου Αθηνών, ο κ. Γιώργος Μέργος, Πρώην Διοικητής ΙΚΑ και καθηγητής του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο κ. Βασίλης Νειάδας, Πρόεδρος, CANA S.A. και η Χαρά Κουσουλάκου, ερευνήτρια, Υπεύθυνη Έρευνας Παρατηρητηρίου Οικονομικών της Υγείας, Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Συντονιστής ήταν ο κ. Γιάννης Κυριόπουλος, Αναπληρωτής Κοσμήτωρ, Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας.
Στο γεύμα που ακολούθησε των εργασιών του 8ου Συνεδρίου κύριος ομιλητής ήταν ο κ. Χριστόδουλος Στεφαναδς, Πρόεδρος, Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών.
Στην ομιλία του, ο Πρόεδρος του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου κ. Γιάννος Γραμματίδης, περιέγραψε την ελληνική πραγματικότητα στο χώρο της φαρμακευτικής πολιτικής και επισήμανε: «Για μεγάλο χρονικό διάστημα αναλωθήκαμε με τα συμπτώματα, και χωρίς αμφιβολία συχνά αυτό συνέβη εξαιτίας λαϊκών πιέσεων, αλλά όπως γνωρίζει και ο ίδιος ο κ. Υπουργός, άλλωστε το έχει δηλώσει, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα βαθύτερα αίτια των παραγόντων που εμποδίζουν το σύστημα υγείας μας να ανεβάσει την απόδοσή του σε πιο αποδεκτά και επιθυμητά επίπεδα» και συνέχισε με τα βασικά σημεία για τη μεταρρύθμιση της υγείας, στους τομείς της τεχνολογίας, εκπαίδευσης, προληπτικής ιατρικής, έρευνας και ανάπτυξης και της υιοθέτησης νέων μοντέλων στο σύστημα υγείας που πρέπει στη χώρα μας να συμβαδίζουν με τις ανάγκες της.
Εικόνα 1. Εικονίζεται ο Γιάννος Γραμματίδης,
Πρόεδρος Ελληνο - Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.
Σύντομο Προφίλ:
Το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο είναι ένα από το μεγαλύτερα και πιο ενεργά επιμελητήρια στην Ευρώπη και συνεργάζεται στενά με το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών. Όλες οι Αμερικανικές Επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα είναι μέλη του επιμελητηρίου, καθώς επίσης και οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις που συνεργάζονται εμπορικά με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το επιμελητήριο επιδιώκει τη συνεχή βελτίωση των αμερικανικών-ελληνικών εμπορικών, οικονομικών, και πολιτικών σχέσεων, ενώ ταυτόχρονα προάγει τον ανοιχτό διάλογο μεταξύ των δύο χωρών.
Ομιλία ΓιάννουΓραμματίδη, Προέδρου Ελληνο - Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου
Κύριε Υπουργέ, κύριοι Υπουργοί, κύριοι Πρόεδροι, διακεκριμένοι καλεσμένοι, κυρίες και κύριοι,
Καλημέρα σας. Εκ μέρους της Διοικούσας Επιτροπής του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου σας καλωσορίζω στο 8ο Ετήσιο Συνέδριο Healthworld.
Είμαι υπερήφανος που το Επιμελητήριό μας φιλοξενεί μια εκδήλωση όπως το Healthworld, επειδή αποτελεί σημαντική παράμετρο της προσπάθειας να βελτιώσουμε το σύστημα υγείας της χώρας μας.
Μέσω της Επιτροπής Φαρμακευτικών Εταιρειών, αλλά και μέσω των άλλων βασικών επιτροπών του, όπως η Φορολογική Επιτροπή, η Επιτροπή Greek Economy Conference, η Επιτροπή Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και η Επιτροπή «Women in Business», το Επιμελητήριο διαδραματίζει ρόλο ο οποίος επιτελεί δύο σημαντικές λειτουργίες.
Πρώτον, μπορεί να προσφέρει στις εταιρείες μέλη του μια πλατφόρμα ουσιαστικού διαλόγου με το Υπουργείο, τους επαγγελματίες του κλάδου της υγείας, τους φορείς εκπαίδευσης, τους συναδέλφους τους και τα Μέσα Ενημέρωσης. Η πλατφόρμα αυτή δίνει τη δυνατότητα ανταλλαγής ιδεών, δημιουργικής κριτικής και παρουσίασης νέων προτάσεων.
Η δεύτερη λειτουργία του Επιμελητηρίου είναι να υποστηρίζει τα συμφέροντα των εταιρειών-μελών του, εξασφαλίζοντας ότι οι θέσεις του δημοσιοποιούνται στην κοινή γνώμη και την κυβέρνηση με πιο επίσημο και συγκροτημένο τρόπο, λόγου χάρη με έγγραφα θέσης και να διατυπώνει τις εισηγήσεις του έτσι ώστε να ενώνει τις διάφορες φωνές σε μία και ισχυρή.
Σήμερα αντιμετωπίζουμε δύσκολους καιρούς, δύσκολες προκλήσεις και δύσκολες επιλογές.
Εδώ και αρκετά χρόνια η Ελλάδα έχει πλήρη επίγνωση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η υγεία - σε ό,τι αφορά τη δημογραφική κατάσταση, τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης, το κόστος, τα συστήματα, την κατάρτιση, και την περίθαλψη.
Σε κάποιες περιπτώσεις έχει σημειωθεί πρόοδος, σε κάποιες άλλες όχι. Και μολονότι αυτό το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στην Ελλάδα -αποτελεί μείζονα πρόκληση παγκοσμίως- μόνο εμείς μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματα που ιδιάζουν στη χώρα, την οικονομία, τον πληθυσμό μας.
Από πολλές απόψεις, βέβαια, το πρόβλημα είναι συστημικό. Όπως μπορεί να μας πει κάθε επαγγελματίας του χώρου της υγείας, μακροπρόθεσμα πρέπει οπωσδήποτε να θεραπεύουμε το αίτιο της ασθένειας, και όχι τα συμπτώματά της. Για μεγάλο χρονικό διάστημα αναλωθήκαμε με τα συμπτώματα, και χωρίς αμφιβολία συχνά αυτό συνέβη εξαιτίας λαϊκίστικων πιέσεων, αλλά όπως γνωρίζει ο ίδιος ο Υπουργός, πράγμα που έχει δηλώσει, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα βαθύτερα αίτια των παραγόντων που εμποδίζουν το σύστημα υγείας μας να ανεβάσει την απόδοσή του σε πιο αποδεκτά και επιθυμητά επίπεδα.
Αναμφίβολα, τα μέλη της Επιτροπής Φαρμακευτικών Εταιρειών του Επιμελητηρίου μας, με επικεφαλής τον κ. Κωνσταντέλλη, καθώς και εξαίρετοι οργανισμοί όπως ο ΣΦΕΕ, με επικεφαλής τον κ. Φιλώτη, είναι ειδικοί σε ζητήματα πολιτικής και υγείας. Σας παραπέμπω στην εμπειρογνωμοσύνη τους.
Παρόλα αυτά, θα ήθελα να αναφερθώ εν συντομία σε μερικά βασικά σημεία για τη μεταρρύθμιση της υγείας, τα οποία πιστεύω ότι ενισχύουν τις θέσεις τόσο της Επιτροπής Φαρμακευτικών Εταιρειών, όσο και του ΣΦΕΕ.
1. Τεχνολογία.
Πρέπει οπωσδήποτε να θέσουμε την Πληροφορική στην υπηρεσία του Έλληνα πολίτη. Το κέρδος από τη συνολική αναβάθμιση των συστημάτων πληροφορικής θα είναι δεκαπλάσιο για όλο το σύστημα υγείας, από το Υπουργείο μέχρι τα ιατρεία των νησιών. Η αποτελεσματική χρήση της τεχνολογίας πρέπει να αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά του συστήματός μας. Θα βελτιώσει σημαντικά την περίθαλψη και την αποδοτικότητα ολόκληρου του ιατρικού προσωπικού, από τους ιατρούς μέχρι το βοηθητικό προσωπικό.
Αποτελεί το πιο αποτελεσματικό μέσο για τον περιορισμό και τον έλεγχο του κόστους, για τη διασφάλιση της ακεραιότητας και αποδοτικότητας της αλυσίδας εφοδιασμού, και για την αποτροπή φαινομένων διαφθοράς.
Επιπλέον, η ηλεκτρονική κάρτα υγείας πρέπει να θεωρηθεί τυποποιημένη διαδικασία λειτουργίας, και να εφαρμοστεί χωρίς καθυστέρηση.
2. Εκπαίδευση
Η ελληνική ιατρική κοινότητα μπορεί να αποκομίσει τεράστια οφέλη από την πλήρη αναδιάρθρωση του συστήματος εκπαίδευσης. Η μόρφωση των ιατρών μας είναι εξαιρετική, αλλά το βοηθητικό προσωπικό χρειάζεται πλήρη αναβάθμιση. Οι τομείς της νοσηλείας, της ειδικευμένης νοσηλείας, των τεχνολόγων ιατρικών εργαστηρίων, της διοίκησης νοσοκομείου, της αποθεραπείας και των προηγμένων θεραπευτικών μεθόδων είναι μερικοί μόνο από εκείνους στους οποίους πρέπει η Ελλάδα να σημειώσει πρόοδο.
Επιπλέον, πρέπει να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο η μελέτη της διοίκησης νοσοκομείων και της υγειονομικής διοίκησης, καθώς και της πολιτικής για την υγεία, στο πλαίσιο του πανεπιστημιακού μας συστήματος Σε αυτό τον τομέα υπάρχουν πολλές και επιθυμητές δυνατότητες συνεργιών με πανεπιστήμια του εξωτερικού, ικανές να επηρεάσουν σημαντικά τη δυνατότητα της Ελλάδας να διαχειρίζεται καλύτερα το σύστημα υγείας της.
3. Προληπτική Ιατρική
Η προληπτική ιατρική πρέπει να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της εθνικής πολιτικής μας για την υγεία. Αποτελεί την πιο οικονομικά αποδοτική στρατηγική για τη βελτίωση της υγείας, τη μείωση του κόστους και τον περιορισμό των πιέσεων που ασκούνται στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις υγείας. Τρεις αλλαγές στον τρόπο ζωής -η επιστροφή στη μεσογειακή δίαιτα, η διακοπή του καπνίσματος και η άσκηση- θα έχουν βαθιά επίδραση στο εθνικό προφίλ υγείας.
Μια δεύτερη πτυχή της προληπτικής ιατρικής σχετίζεται με τη δυνατότητα πρόσβασης σε προηγμένα φαρμακευτικά προϊόντα. Σε πολλές περιπτώσεις, νέα φαρμακευτικά προϊόντα εξαλείφουν την ανάγκη για δαπανηρές χειρουργικές επεμβάσεις, δαπανηρές θεραπείες και παρατεταμένες νοσηλείες σε νοσοκομεία. Πρέπει να διασφαλίσουμε τη διάθεση αυτών των φαρμάκων σε όλους τους ασθενείς, εξασφαλίζοντας καλύτερη και πιο οικονομικά αποδοτική περίθαλψη.
4. Έρευνα και Ανάπτυξη
Βασική προϋπόθεση καινοτομίας είναι η έρευνα και ανάπτυξη. Η υγεία αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες προκλήσεις αυτού του αιώνα, μαζί, λόγου χάρη, με την ενέργεια. Συνεπώς, δεν είναι απλώς λογικό, αλλά και συνετό, να προάγουμε, να επενδύουμε και να διευκολύνουμε τα ερευνητικά εργαστήρια, τα ινστιτούτα και τα πανεπιστήμια να αφιερώνουν τη διανοητική τους προσπάθεια στην υγεία και τις σχετικές λύσεις. Υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα, από τις οποίες θα επωφεληθούν όλοι - η ζήτηση για την παροχή λύσεων στον τομέα της υγείας είναι παγκόσμια.
Επιπλέον, πρέπει να προωθήσουμε την εγχώρια παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων, ιδίως σε μια περίοδο που η χρηματοπιστωτική αναταραχή επηρεάζει την πραγματική οικονομία μας. Πρόκειται για μια εξαιρετική ευκαιρία για να δημιουργήσουμε υψηλά αμειβόμενες δουλειές υψηλού επιπέδου, ακριβώς τη στιγμή που χρειάζονται περισσότερο.
5. Νέα μοντέλα
Συχνά μπαίνουμε στον πειρασμό να μελετήσουμε τα συστήματα υγείας άλλων χωρών και να υποδείξουμε αβασάνιστα ότι η Ελλάδα πρέπει ή μπορεί να υιοθετήσει, λόγου χάρη, το σουηδικό ή το γαλλικό μοντέλο, ή το μοντέλο της Σιγκαπούρης, που όλα παρουσιάζουν πολλά πλεονεκτήματα. Όπως γνωρίζουμε, όμως, κάθε χώρα πρέπει να καθιερώνει και να δημιουργεί το σύστημα που ταιριάζει καλύτερα στις ανάγκες της.
Ωστόσο, όντως υπάρχουν πετυχημένα μοντέλα όπως αυτά που ανέφερα, και τίποτα δεν πρέπει να μας εμποδίσει να διεξάγουμε πιλοτικές έρευνες πάνω σε επιλεγμένες πληθυσμιακές ομάδες, σε εθελοντική βάση, για να αξιολογήσουμε πώς η Ελλάδα θα μπορούσε να υιοθετήσει νέα τολμηρά προγράμματα που θα βοηθήσουν να πετύχουμε τους στόχους μας. Η επιτυχής έκβασή τους σίγουρα θα ελκύσει το ενδιαφέρον των πολιτών και όλων των ενδιαφερόμενων μερών που, σε ό,τι αφορά την υγεία, επιθυμούν το καλύτερο και δεν τους αξίζει τίποτα λιγότερο.
Κυρίες και κύριοι, ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. Ελπίζω ότι η σημερινή εκδήλωση, που γίνεται με τη βοήθεια του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, θα δώσει λαβή για παραγωγικό διάλογο και θα οδηγήσει σε πρωτοβουλίες με θετικό αντίκτυπο για το εξαιρετικά σημαντικό κοινωνικό ζήτημα της υγείας.
Χαιρετισμός κ. Γιώργου Κωνσταντέλλη,
Προέδρου Δ.Σ. & Διευθύνοντος Συμβούλου
Bristol-Myers Squibb Ελλάδας, Κύπρου, Μάλτας.
Κυρίες και κύριοι,
Σας καλωσορίζω, κι εγώ με τη σειρά μου, στο 8ο Ετήσιο Συνέδριο Healthworld, μια εκδήλωση που αποτελεί πλέον σημαντικό θεσμό για τον κλάδο μας.
Άλλωστε, τα θέματα της Υγείας συνδέονται άμεσα με την ευημερία και την παραγωγικότητα κάθε σύγχρονης κοινωνίας βρίσκονται στο επίκεντρο των πολιτικών ζυμώσεων παραμένουν διαχρονικά επίκαιρα.
Η δεδομένη διεθνής συγκυρία, όμως, δίνει ξεχωριστή σημασία σε fora, όπως το σημερινό Συνέδριο του Ελληνο-Αμερικανικού Επιμελητηρίου. Κι αυτό επειδή η παγκόσμια οικονομική κρίση επιτάσσει τη συγκράτηση των δαπανών ο εξορθολογισμός του συστήματος Υγείας είναι σήμερα αναμφίβολη και καίρια προϋπόθεση για τη βιωσιμότητά του η εποικοδομητική ανταλλαγή απόψεων όλων των εταίρων - της πολιτείας, των γιατρών, των επαγγελματιών του τομέα υγείας, των φαρμακοποιών, των φαρμακευτικών επιχειρήσεων, των φαρμακέμπορων - είναι πιο σημαντική από ποτέ για τη χάραξη μιας πολιτικής Υγείας ανθρώπινης και αποτελεσματικής. Μια πολιτικής Υγείας προς όφελος του ασθενούς.
Αποδέχτηκα, λοιπόν, με ιδιαίτερη χαρά και τιμή, ως Πρόεδρος της Φαρμακευτικής Επιτροπής των Εταιριών του Επιμελητηρίου και ως Πρόεδρος (του Δ.Σ.) και Διευθύνων Σύμβουλος της Bristol-Myers Squibb Ελλάδας, την πρόταση να προεδρεύσω της Οργανωτικής Επιτροπής του Healthworld 2009, για δεύτερη συνεχή χρονιά. Ελπίζω σε μια παραγωγική συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων για τα μείζονα θέματα της Υγείας.
Πριν προχωρήσουμε και στο πλαίσιο της θεματολογίας του Συνεδρίου, επιτρέψτε μου μερικές σκέψεις.
Αρχίζω με το θέμα της πρώτης ενότητας, αυτό της διασφάλισης της ποιότητας των φαρμάκων, όπου η Ελλάδα - και το λέω με περισσή περηφάνια - έχει αναδειχθεί σε πρωτοπόρο. Κι αυτό διότι, αφενός, η συνταγογράφηση είναι επώνυμη και με την αποκλειστική ευθύνη του θεράποντος ιατρού. Αφετέρου, η ταινία γνησιότητας περιλαμβάνει μοναδικό σειριακό αριθμό σε κάθε συσκευασία φαρμάκου ο οποίος χορηγείται από τον ΕΟΦ.
Συνεπώς, το παρόν σύστημα είναι πρωτοποριακό και πλέον αποτελεσματικό διασφαλίζει την ποιότητα και άρα τη δημόσια υγεία αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για τα άλλα Κράτη-Μέλη.
Οφείλουμε, λοιπόν, να το διατηρήσουμε. Όπως οφείλουμε να θυμόμαστε πως μόνο τα επώνυμα φάρμακα, πρωτότυπα ή ουσιωδώς όμοια, είναι εγγυητές της ποιότητας της ασφάλειας της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας.
Και την ποιότητα, την ασφάλεια και τη θεραπευτική αποτελεσματικότητα, κυρίες και κύριοι, δεν μπορούμε και δεν πρέπει να την αποτιμούμε ως κόστος αλλά ως ανεκτίμητο αγαθό, ιδιαίτερα, μάλιστα, σε μια στιγμή που οι αριθμοί αποκαλύπτουν μια γκρίζα και άκρως επικίνδυνη πραγματικότητα: το 10% των φαρμάκων που κυκλοφορούν παγκοσμίως είναι πλαστά!
Κοντά μας για να συζητήσουμε όλα αυτά τα πολύ ενδιαφέροντα έχουμε ξεχωριστούς ομιλητές που έχουν αναγνωριστεί στο χώρο της Υγείας, ο καθένας από το δικό του μετερίζι. Καλωσορίζω, λοιπόν, και ευχαριστώ για την παρουσία τους τον Καθηγητή Οικονομικών της Υγείας και Διευθυντή του Εργαστηρίου Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας του Τμήματος Νοσηλευτικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Λιαρόπουλο, τον Αντιπρόεδρο του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας κ. Κιοσέ, τον ευρωβουλευτή της ΝΔ κ. Παπαστάμκο, τον βουλευτή του ΠΑΣΟΚ κ. Χρυσοχοϊδη, τον Πρόεδρο του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων κ. Κοντοζαμάνη.
Η δεύτερη ενότητα του Συνεδρίου πραγματεύεται τη συμβολή του κλάδου στην εθνική οικονομία. Νομίζω πως, για άλλη μια φορά, οι αριθμοί θα αποδώσουν με τρόπο ξεκάθαρο και αδιαμφισβήτητο τον καθοριστικό ρόλο της φαρμακευτικής βιομηχανίας στη μακρο-οικονομία, ακόμα και στη συγκεκριμένη δυσμενή συγκυρία. Ένα θέμα που οφείλουμε, από μηδενική βάση και χωρίς προκαταλήψεις, να συζητήσουμε με στόχο αυτή η συμβολή να γίνει όσο το δυνατόν πιο ουσιαστική και εκτενής.
Και η Πολιτεία, όμως, οφείλει από τη μεριά της να πάρει τα απαραίτητα μέτρα. Προς την κατεύθυνση του εξορθολογισμού των δαπανών και με σκοπό τη βιωσιμότητα του συστήματος Υγείας, τα σχέδια για τη μηχανοργάνωση και τον ηλεκτρονικό έλεγχο πρέπει πλέον να υλοποιηθούν. Είναι επιτακτική ανάγκη. Είναι άμεση προτεραιότητα. Είναι πράξη και στάση ευθύνης.
Φιλοξενούμε, λοιπόν, σημαντικούς επαγγελματίες για να συζητήσουμε όλες τις πτυχές αυτού του θέματος: τον Αναπληρωτή Κοσμήτωρα Καθηγητή Οικονομικών της Υγείας και Διευθυντή του Τομέα Οικονομικών της Υγείας στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας κ. Κυριόπουλο, τον Πρόεδρο του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών και Καθηγητή Οικονομικών της Υγείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Υφαντόπουλο, τον Πρώην Διοικητή του ΙΚΑ και Καθηγητή του Τομέα «Οικονομία, Πολιτική και Κράτος» του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Μέργο, τον Πρόεδρο & Διευθύνοντα Σύμβουλο των CANA Φαρμακευτικών Εργαστηρίων Α.Ε. κ. Νειάδα, και την Υπεύθυνη Έρευνας του Παρατηρητήριου Οικονομικών της Υγείας στο Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών κ. Κουσουλάκου.
Τέλος, θα έχουμε την ιδιαίτερη τιμή ο Πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Στεφανάδης να μοιραστεί μαζί μας το όραμα του για τον γιατρό του 21ου αιώνα.
Για άλλη μια φορά, σας ευχαριστώ για την παρουσία σας και να ευχηθώ το 8ο Ετήσιο Συνέδριο Healthworld να αποτελέσει έναυσμα για ζωντανό, δημιουργικό διάλογο. Άλλωστε, είναι χρέος όλων μας, αλλά και προς όφελος του καθένα ξεχωριστά, να καθίσουμε γύρω από το τραπέζι και να συζητήσουμε τα μεγάλα θέματα του τομέα της Υγείας. Αυτό είναι, άλλωστε, το αίτημα και η επιταγή της κοινωνίας μας. Είμαι σίγουρος ότι θα ανταποκριθούμε επάξια.
Χτίζοντας νέες συνεργασίες ασφάλεια και προστασία από το πλαστό φάρμακο -
Γιώργου Κιοσέ, Αντιπροέδρου, Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ)
Οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν λέξεις με την ίδια ρίζα για το σωστό και το λάθος. Φάρμακο για την θεραπεία, φαρμάκι για την δηλητηρίαση. Όταν το κοινωνικό αγαθό που λέγεται φάρμακο πλαστογραφείται γίνεται επικίνδυνο για την υγεία των ασθενών, την αξιοπιστία της φαρμακευτικής βιομηχανίας, την επιβίωση των ασφαλιστικών συστημάτων υγείας των χωρών.
Το φαινόμενο των πλαστών φαρμάκων έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις κυρίως σε αναπτυσσόμενες χώρες και όχι μόνο, όμως η υφίρπουσα οικονομική ύφεση και η μη αξιολόγηση της σοβαρότητας της κατάστασης μπορεί να εντείνει το πρόβλημα τα επόμενα χρόνια.
Όμως πιστεύω ότι τόσο τα κράτη όσο και οι εμπλεκόμενοι για το φάρμακο και την υγεία έχουν αντιληφθεί το μέγεθός του. Μία ακόμη απόδειξη είναι και η σημερινή ημερίδα.
Ένα φάρμακο χαρακτηρίζεται πλαστό όταν έχει παραπλανητική ταυτότητα (ως προς την σύνθεση και την περιεκτικότητα), παραπλανητική δήλωση (ως προς τον παρασκευαστή, χώρο παρασκευής και προέλευσης).
Τα πλαστά φάρμακα περιέχουν δραστικές ουσίες χωρίς την σωστή αναλογία ή με λάθος περιεκτικότητα.
Τα πλαστά φάρμακα δεν περιέχουν δραστική ουσία ή είναι νοθευμένα με τοξικές ή μη ουσίες.
Τα πλαστά φάρμακα μπορεί να είναι πρωτότυπα ή γενόσημα π.χ. σιρόπι αντιβηχικό είχε παρασκευαστεί με αντιψυκτική χημική ουσία. Αποτέλεσμα 89 θάνατοι το 1995 στην Αϊτή.
Στις χώρες της Αφρικής που μαστίζονται από ελονοσία, φάρμακα (χάπια και σιρόπια) είχαν απόκλιση από 23-80% στη προδιαγραφή τους ως προς την περιεκτικότητα σε δραστική ουσία. Τον Ιούνιο του 2005 στον Καναδά αναφέρθηκαν 11 θάνατοι από παραποιημένο Anlodipine της Pfizer στην Μ.Βρετανία, 120.000 κουτιά Atorvastatin ανακλήθηκαν από 240 φαρμακεία γιατί το 80% ήταν πλαστά. Τέλος αντικαρκινικά φάρμακα στην Αμερική (New Jersey, Hawaii, Texas) βρέθηκαν πλαστά.
Συνολικά ανά τον κόσμο υπολογίζεται ότι τα πλαστά φάρμακα αντιστοιχούν περίπου στο 12% της παγκόσμιας αγοράς φαρμάκων με ανοδικές τάσεις.
Αφρική - Νότιος Αμερική περίπου 20%-30% ποσοστό πλαστών
Ασία 10%-20% ποσοστό
Ρωσία
Βόρειος Αμερική - Μέση Ανατολή 1-10% ποσοστό
Ευρώπη - ΗΠΑ - Καναδάς λιγότερο από 1%
Η αύξηση των πλαστών φαρμάκων το 2006 σε σχέση με το 2005 ξεπέρασε το 380% αφού κατασχέθηκαν 2.711.000 συσκευασίες πλαστές.
Παλαιότερα υπολογίζονταν ότι η διακίνηση πλαστών φαρμάκων αφορούσε μόνο φάρμακα «lifestyle» (στυτική δυσλειτουργία, απώλεια βάρους), όμως τώρα περιλαμβάνονται φάρμακα για όλες τις σοβαρές νόσους, αντικαρκινικά, αντιβιοτικά καρδιολογικά αντιψυχωσικά που διακινούνται και μέσω internet. Τα φάρμακα αυτά με χαμηλή δραστικότητα στην καλλίτερη περίπτωση είναι επικίνδυνα για την υγεία των ασθενών δημιουργώντας προσωπικά και κοινωνικά προβλήματα. Όμως και τα ασφαλιστικά ταμεία και κατ'επέκταση τα κράτη πληρώνουν ακριβά αφού η σχέση κόστους αποτελεσματικότητας κλίνει μονόπλευρα.
Τα εθνικά συστήματα υγείας επιβαρύνονται υπέρμετρα αφού η μη θεραπεία συνεπάγεται διπλάσια, τριπλάσια ή πολλαπλάσια κόστη θεραπειών σε νοσοκομειακή, ιατρική, διαγνωστική και φαρμακευτική περίθαλψη και όχι μόνο. Οι ημέρες απουσίας από την εργασία, οι κοινωνικές παροχές αυξάνουν το έμμεσο κόστος περίθαλψης αφού μιλάμε για σοβαρές παθήσεις για να μην φθάσουμε στο άλλο άκρο της πρόκλησης αναπηρίας ή θανάτου με ότι αυτό συνεπάγεται.
Τέλος η κυκλοφορία πλαστών φαρμάκων στερεί από τις φαρμακευτικές εταιρίες, πολύτιμα έσοδα που θα μπορούσαν να διατεθούν στην έρευνα και την ανάπτυξη νέων φαρμάκων. Για το 2009 υπολογίζονται οι αυξήσεις των αυθεντικών φαρμάκων στα 480 δισ. δολλάρια και των πλαστών στα 65 ποσοστό 12% για το 2010, 520 δισ. δολλάρια και των πλαστών 75 δισ. δολλάρια ποσοστό 13%.
Παράγοντες Ενίσχυσης
Η νομιμότητα του παράλληλου εμπορίου μεταξύ των κρατών μελών είναι δεδομένη και αφορά την αρχή της ελεύθερης διακίνησης των αγαθών μεταξύ των κρατών. Όμως προσφέρει και την ευκαιρία για κυκλοφορία πλαστών φαρμάκων αφού απουσιάζουν οι τελωνειακοί έλεγχοι και δεν εντοπίζεται η προέλευση του φαρμάκου.
Η ανάπτυξη του διαδικτυακού εμπορίου δεν θα μπορούσε να αφήσει εκτός των φάρμακα για αυτούς που αναζητούν φθηνότερες ή μη εγκεκριμένες θεραπείες. ΄Όμως η αγορά κάποιου φαρμάκου από το διαδίκτυο το μόνο που μπορεί να του αποφέρει είναι κινδύνους. Η πλειοψηφία των φαρμάκων που διακινούνται έχουν ασαφή προέλευση, μηδαμινή ασφάλεια και δραστικότητα, κακή αποθήκευση ακόμη πιο κακή διανομή και πιθανότητα μεγαλύτερη του 90% να είναι ακατάλληλο αφού και γνήσιο να είναι, η κακομεταχείρισή του στα στάδια της διανομής και της αποθήκευσης είναι δεδομένη, αφού διαχειρίζεται από πολλούς ενδιάμεσους μέχρι τον τελικό καταναλωτή, βάζοντας σε κίνδυνο την υγεία ή και την ζωή αυτού που θα το χρησιμοποιήσει χωρίς να υπολογίζουμε την οικονομική επιβάρυνσή του.
Θέλω να τονίσω εδώ ότι το διαδίκτυο είναι χρήσιμο για πληροφόρηση, ενημέρωση, αγορά προϊόντων όχι όμως φαρμάκων.
Το φάρμακο δεν είναι κοινό εμπόρευμα, είναι κοινωνικό αγαθό. Είναι φτιαγμένο με σεβασμό και πρέπει να έχει ταυτότητα και πάνω απ'όλα ποιότητα. Ποιότητα από τον χώρο της παραγωγής του μέχρι τον τελικό αποδέκτη τον ασθενή. Τα κράτη γι αυτό τον λόγο επιβαρύνονται με τα κόστη των φαρμάκων για να προλαμβάνουν μεγαλύτερα προβλήματα υγείας, περίθαλψης, κοινωνικών παροχών και εν κατακλείδι να προλαμβάνουν προσωπικά, οικογενειακά και κοινωνικά προβλήματα.
Η αλυσίδα που θα πρέπει να ακολουθεί το φάρμακο είναι φαρμακοβιομηχανία -φαρμακαποθήκη-φαρμακείο. Μόνο έτσι ο ασθενής και η πολιτεία είναι σίγουροι για την ποιότητα του φαρμάκου σε όλα του τα στάδια παραγωγής (αποθήκευση - αγορά - διανομή).
Λύση - Προτάσεις
Δεν είναι δυνατόν να υπάρχει μία απλή ή γρήγορη λύση σε ένα τέτοιο σύνθετο πρόβλημα και να εξαλειφθεί άμεσα το πρόβλημα της πλαστότητας των φαρμάκων σε μία παγκοσμιοποιημένη οικονομία ανά τον κόσμο. Το πρόβλημα αφορά πλέον όλες τις χώρες είτε είναι αυτή ανεπτυγμένη είτε αναπτυσσόμενη και καμία δεν θα είναι έξω από αυτό αν δεν ληφθούν περαιτέρω μέτρα. Για αυτό χρειάζεται παγκόσμια προσέγγιση και συνεργασία, η οποία καθίσταται εκ των ουκ άνευ λόγω της έντασης του φαινομένου Από το 2006 άρχισαν να δημιουργούνται ομάδες ή εταιρίες δράσης κατά της πλαστότητας των φαρμάκων ώστε να θεσμοθετηθούν κατευθυντήριες οδηγίες και να θεσπισθούν ισχυρότερα μέτρα και πρότυπα αναφοράς των κανονισμών προστασίας και της πνευματικής ιδιοκτησίας. Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακευτικών επιχειρήσεων (EFPIA) υποστηρίζει την συνεργασία μεταξύ των διάφορων αρχών και την υπογραφή διεθνούς συμφωνίας για την καταπολέμηση του φαινομένου.
Η Ρυθμιστική Αρχή Φαρμάκων και Προϊόντων Περίθαλψης (MHRA) είναι η μοναδική ευρωπαϊκή αρχή που διαθέτει δική της μονάδα διερεύνησης εγκληματικών πράξεων. Η επιχειρηματική δράση για την καταπολέμηση της πλαστογραφίας (BASCAP) σχεδιάστηκε για να υποστηρίζει τις προσπάθειες των κρατών αλλά και των μεμονωμένων εταιριών.
Η Διεθνής Ομάδα Δράσης κατά της κυκλοφορίας πλαστών φαρμάκων (IMPACT) ξεκίνησε από τον Π.Ο.Υ. ανταποκρινόμενη στην παγκόσμια κρίση το 2006. Τέλος η ΡΕΙ (προστασία της Υγείας-Ανταλλαγή πληροφοριών έφερε σε επαφή από το 2007 τις φαρμακευτικές εταιρίες.
Στη χώρα μας υπάρχει ένα πολύ αυστηρό θεσμικό πλαίσιο που συνοδεύει το φάρμακο σε όλα του τα στάδια και η εφαρμογή εξελιγμένης ταινίας γνησιότητας υπό μορφή barcode μηδενίζει τν ύπαρξη πλαστών φαρμάκων στη χώρα μας στην αλυσίδα (φαρμ.εταιρίες - φαρμακαποθήκη-φαρμακείο - ασθενής).
Τρόποι Αντιμετώπισης
Και στο φαινόμενο της αντιμετώπισης της πλαστότητας των φαρμάκων είναι χρησιμότερο να εφαρμόσουμε το σύστημα της πρόληψης από την μέθοδο της θεραπείας. Στις αρχές του 2009 στις ΗΠΑ (Χιούστον) καταδικάστηκε στην ανώτατη ποινή φυλάκισης των 78 μηνών χωρίς αναστολή ένας Κινέζος που εισήγαγε στις ΗΠΑ πλαστά φάρμακα αξίας περισσότερο του 1,5 εκατομμυρίου δολλαρίων. Τα φάρμακα αυτά ήταν το Plavix για το κυκλοφορικό σύστημα, το Casodex για τον καρκίνο του προστάτη, το Zyprexa για τη σχιζοφρένεια, το Tamiflu για την θεραπεία της γρίπης και το Aricept για τη νόσο Alzheimer. Του ζητήθηκε ως ποινή να πληρώσει στις φαρμακευτικές εταιρίες περισσότερο των 2,6 εκατ. δολλαρίων ως αποζημίωση. Από την υπόθεση αυτή αντιλαμβανόμαστε ότι πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες όλων των εμπλεκομένων με το φάρμακο για την καλλίτερη αντιμετώπιση των κυκλωμάτων που δρουν παγκόσμια στο χώρο των πλαστών φαρμάκων και δυσφημίζουν την φαρμακοβιομηχανία, στερούν την υγεία από τον ασθενή, «ληστεύουν» τα χρήματα των ασφαλιστικών ταμείων δηλαδή τα χρήματα των φορολογούμενων πολιτών.
Μέτρα
1) Η ΕΕ με την παγκόσμια οδηγία της στις 11/3/2008 προτείνει την ενδυνάμωση των επιθεωρήσεων και κατηγοριοποίηση των ευθυνών σε όλους τους φορείς των φαρμάκων, κωδικοποιημένα και επιγραμματικά προτείνει:
Α) Βελτίωση της ακεραιότητας των συσκευασιών
Β) Στα φάρμακα εισαγωγών εξαγωγών να υπάρχει εξωτερικό και εσωτερικό πακέτο για αποφυγή «κακομεταχείρισης».
Γ) Γνώση της διαδρομής του προϊόντος με πλήρες σύστημα αναγνώρισης.
Δ) Βάση δεδομένων με τις πιστοποιημένες και διαπιστευμένες φαρμακαποθήκες.
Ε) Αύξηση των ελέγχων για φάρμακα που παρασκευάζονται σε τρίτες χώρες ανεξάρτητα αν εισάγονται εξάγονται και επαναεισάγονται.
ΣT) Αυστηρότερα κριτήρια για τη βιομηχανική παραγωγή όσον αφορά στις δραστικές ουσίες.
Ζ) Αύξηση των κανονικών και έκτακτων επιθεωρήσεων για τη διακρίβωση της δραστικής ουσίας και σε βιομηχανίες τρίτων χωρών.
2) Εφαρμογή του τρισδιάστατου κωδικού 2D που θα περιλαμβάνει:
- Κωδικό σκευάσματος (14 ψηφία)
- Σειριακό αριθμό ανά μονάδα προϊόντος (20 ψηφία)
- Ημερομηνία λήξης (6 ψηφία)
- Αριθμός εργοστασιακής παρτίδας (10 αλγοαριθμητικά ψηφία)
Η μέθοδος αυτή προτείνεται από FFRIA προς τα μέλη της για την υιοθέτησή της τα επόμενα χρόνια.
3) Μία μέθοδος η οποία άρχισε περιορισμένα να εφαρμόζεται στον τομέα του φαρμάκου, ενώ έχει εφαρμοστεί σε άλλα προϊόντα για να καταπολεμήσει το φαινόμενο της πλαστότητας και της λαθραίας εισαγωγής, το 2008 στις ΗΠΑ βασίζεται στη χρήση της τεχνολογίας (RFID) και είναι κοστοβόρος (περίπου 100.000 δολλάρια ανά φαρμακείο) όμως είναι υπέρτερη του barcode και περισσότερο αποδοτική διότι τα στοιχεία εγγράφονται μία φορά, διαβάζονται πολλές σε επίπεδο μοναδικής συσκευασίας.
Επίλογος
Οι προσπάθειες των φορέων στοχεύουν σε οφέλη για τον ασθενή, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις φαρμακοβιομηχανίες όπως:
- Προστασία και ασφάλεια των ασθενών από πλαστά φάρμακα
- Μειωμένο κίνδυνο προσφυγών σε δικαστήρια.
- Εξασφάλιση ιχνηλασιμότητας και διαφάνειας στην εφοδιαστική αλυσίδα.
- Δυνατότητα ανάκλησης φαρμάκων γρήγορα και αποτελεσματικά.
- Εγγύηση του απαραβίαστου της αρχικής συσκευασίας από τον παρασκευαστή στον καταναλωτή.
- Προστασία των ασφαλιστικών ταμείων από απάτες.
- Αυξημένα έσοδα για έρευνα και ανάπτυξη στις φαρμακευτικές εταιρίες.
Ομιλία Διονύση Φιλιώτη, Προέδρου του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας Πρόεδρου
Πηγή: Δελτίο Τύπου, 6 Απριλίου 2009, Action Global Communications Hellas