Μπορεί να ανήκετε σε εκείνη
τη μικρή και πραγματικά τυχερή κατηγορία ιατρών που μέχρι σήμερα δεν έχουν αντιμετωπίσει
ποτέ προβλήματα με τον ιατρικό τους εξοπλισμό και δε χρειάστηκε να διακόψουν
τη διεξαγωγή μίας ιατρικής εξέτασης.
Αν όμως δεν ανήκετε σε αυτό το ποσοστό, τότε σίγουρα θα έχετε βρεθεί στη δυσάρεστη
θέση να πρέπει να ανακοινώσετε στον ασθενή σας ότι η εξέταση θα πρέπει να επαναληφθεί.
Σε αυτή την περίπτωση θα έχετε αναρωτηθεί για ποιο λόγο αναγκαστήκατε να διακόψετε
την εξέταση. Το πρόβλημα οφείλεται σε αστοχία του ιατρικού σας εξοπλισμού; Οφείλεται
στον τρόπο που ίσως χειρίζεστε τα μηχανήματά σας ή ίσως ακόμη και σε κάτι άλλο
για το οποίο σε καμία περίπτωση δεν ευθύνεστε εσείς και δε θα μπορούσατε (;)
να έχετε προβλέψει, όπως για παράδειγμα σε προβλήματα που παρουσιάζονται στην
τροφοδοσία των μηχανημάτων;
Ενδεικτικά, θα θέλαμε να σας αναφέρουμε ότι η πλειοψηφία ανεξήγητων προβλημάτων
που παρουσιάζονται σε ιατρικό εξοπλισμό είναι πιθανό να έχουν προκληθεί από
προβλήματα στην τροφοδοσία του εξοπλισμού.
Στο παρόν σημείο θα σας περιγράψουμε συνοπτικά μερικά μεταβατικά φαινόμενα της
τροφοδοσίας του ρεύματος, που μπορεί να επηρεάσουν τα ιατρικά σας μηχανήματα.
Έτσι, για παράδειγμα, όταν έχουμε να κάνουμε με το ρεύμα, υπάρχουν πολλές μορφές
αιχμών τάσης.
Οι αιχμές τάσης διαχωρίζονται σε δύο κατηγορίες: μία που προκαλείται από την
ενέργεια που εισχωρεί στη γραμμή του ρεύματος και μία που είναι το αποτέλεσμα
μη επαρκούς ενέργειας για την παροχή κάποιου φορτίου, που τίθεται σε λειτουργία.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως δεν είναι μόνο η φύση μιας αιχμής τάσης που μπορεί
να προκαλέσει πρόβλημα στα ιατρικά μηχανήματα. Σημαντικός παράγοντας είναι επίσης
ο ίδιος ο τύπος του μηχανήματος και κυρίως, η αντίδρασή του στην αιχμή τάσης.
Φαίνεται πως το πλάτος και η ένταση των μεταβατικών φαινομένων δεν είναι απαραίτητα
αυτά που επηρεάζουν τα ηλεκτρονικά συστήματα των ιατρικών μηχανημάτων όσο το
σημείο που τοποθετείται η αιχμή της τάσης στην κυματομορφή.
Φανταστείτε μία ημιτονική κυματομορφή, όπως στο σχήμα που ακολουθεί:
Αν η αιχμή της τάσης ή γενικά το μεταβατικό φαινόμενο παρουσιαστεί κοντά στην
κορυφή της κυματομορφής και η διάρκειά του είναι αξιοσημείωτη, τότε το μεταβατικό
φαινόμενο μπορεί να προκαλέσει πρώιμη πτώση του κλεισίματος των τροφοδοτικών.
Σε περίπτωση που το μεταβατικό φαινόμενο διαπεράσει το σημείο 0 της ημιτονοειδούς
κυματομορφής τότε μπορεί να επηρεάσει το συγχρονισμό του εξοπλισμού που χρησιμοποιεί
το σημείο 0 της ημιτονοειδούς κυματομορφής ως χρονική αναφορά.
Τέλος, αν το μεταβατικό φαινόμενο εμφανίζεται με τη μορφή ενός κύματος δακτυλίου,
τότε η συχνότητα που προκύπτει μπορεί να προκαλέσει πίεση στα μέρη του συστήματος.
Μετά από την περιγραφή των παραπάνω φαινομένων μπορεί κάποιοι από εσάς να έχουν
την απορία: Πώς όμως μπορούν τα παραπάνω φαινόμενα να επηρεάσουν τα ιατρικά
μου μηχανήματα; Το βέβαιο είναι πως δεν επηρεάζονται όλα τα ιατρικά μηχανήματα
με τον ίδιο τρόπο.
Έτσι, για παράδειγμα τα διαγνωστικά συστήματα απεικόνισης συνήθως χρησιμοποιούν
το σημείο 0 των 50 /60 Hz για να συγχρονίσουν το χρόνο των εκθέσεων σε ηχητικά
κύματα, σε ακτίνες Χ και το σημείο 0 των παλμών ενέργειας στα συστήματα Μαγνητικής
Τομογραφίας. Λόγω αυτού του χαρακτηριστικού, αν σε ένα σύστημα παρατηρηθούν
πάνω από δύο σημεία 0 σε μία περίοδο της κυματομορφής της τάσης τότε είναι πιθανό
να συμβούν αρκετές βλάβες στον εξοπλισμό. Σε κάποια παλαιότερα συστήματα τα
πολλαπλά σημεία 0 "κλείδωναν" το σύστημα και απαιτούνταν επανεκκίνησή
του. Για παράδειγμα, σκεφτείτε μία εξέταση καρδιακού καθετηριασμού σε ένα εργαστήριο
ειδικών επεμβάσεων. Αν αυτό το σύστημα "κλείδωνε" ή πιο απλά κόλλαγε,
σε βαθμό που να απαιτείται η επανεκκίνηση του συστήματος ακτίνων Χ, τότε το
σύστημα δε θα ήταν δυνατό να λειτουργήσει για κάποια λεπτά. Κατά τη διάρκεια
της επανεκκίνησης ο γιατρός δεν θα ήταν σε θέση να δει τον καθετήρα στο καρδιακό
σύστημα του ασθενή. Κάτι τέτοιο καταρχήν θα μπορούσε να προκαλέσει μία μη πιστή
απεικόνιση της πραγματικότητας, ενώ παράλληλα θα προκαλούσε την ανάγκη να επαναληφθεί
μία ιδιαίτερα απαιτητική εξέταση. Ποιος θα μπορούσε να εμπιστευτεί τα αποτελέσματα
μιας εξέτασης όπου διακόπηκε, έστω και για ελάχιστο χρόνο, η λειτουργία του
εξοπλισμού, με τη βοήθεια του οποίου πραγματοποιήθηκε η εξέταση;
Εδώ εκθέτουμε δύο παραδείγματα μεταβατικών φαινομένων που προκάλεσαν προβλήματα
σε εξοπλισμό διαγνωστικής απεικόνισης (ακτινοδιάγνωσης) και συγκεκριμένα, υπερήχων
και αξονικών τομογράφων. Το πρώτο δείχνει πρόβλημα που προκλήθηκε από την τοποθέτηση
επιπλέον μηχανημάτων στην τροφοδοσία της εγκατάστασης και το δεύτερο προκλήθηκε
από την ενεργοποίηση των πυκνωτών του συντελεστή ισχύος στην τροφοδοσία.
Υψηλή συχνότητα στην εγκατάσταση κατά την εκκίνηση της συσκευής προκάλεσε αστοχία
στο software και hardware της συσκευής.
Προτεινόμενη
λύση
- Απομάκρυνση και εγκατάσταση της συσκευής σε άλλο κύκλωμα. Η λύση αυτή θα μπορούσε
να σας καλύψει προσωρινά, αλλά στην περίπτωση που και το δεύτερο κύκλωμα επιβαρυνθεί
με μεταβατικά φαινόμενα τότε ο εξοπλισμός θα αρχίσει και πάλι να παρουσιάζει
προβλήματα.
- Εγκατάσταση ειδικού μετασχηματιστή - φίλτρου ή UPS με γαλβανική απομόνωση.
Στην περίπτωση αυτή απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς θα πρέπει τα χαρακτηριστικά
του μηχανήματος που θα επιλέξετε να καλύπτουν πλήρως τις απαιτήσεις του εξοπλισμού
σας. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στο υλικό ράγας και την αντικεραυνική προστασία.
Επιπλέον, στην αγορά υπάρχουν και Power Conditioned UPS. Επιπλέον, υπάρχουν
UPS ειδικά για τον ιατρικό εξοπλισμό, ικανά να εγκατασταθούν ακόμη και δίπλα
σε ασθενείς. Τα UPS αυτά διαθέτουν μοναδικά χαρακτηριστικά που διασφαλίζουν
ότι μία ενδεχόμενη βλάβη τους δε θα επηρεάσει στο ελάχιστο τον ιατρικό εξοπλισμό
και φυσικά, δε θα διακόψει τη ροή της εξέτασης ή της υποστήριξης του ασθενή.
Βεβαιωθείτε ότι το UPS που πρόκειται να προμηθευτείτε διαθέτει on line static
switch και μεταγωγείς γραμμών σε 0 χρόνο.
Συνοψίζοντας, θα θέλαμε
να τονίσουμε πως η αναγκαιότητα υποστήριξης και προστασίας των ιατρικών μηχανημάτων
είναι κάτι που πλέον δεν μπορεί να παραβλεφθεί από την κοινότητα του ιατρικού
τομέα. Ήδη, πολλές εταιρείες ιατρικών μηχανημάτων προτείνουν για τα ιατρικά
τους μηχανήματα συστήματα αδιάλειπτης υποστήριξης.
Σε κάθε περίπτωση, προτού προβείτε στην προμήθεια ενός συστήματος αδιάλειπτης
τροφοδοσίας, κοινότερα UPS, είναι σημαντικό να εντοπίσετε τις πραγματικές ανάγκες
του εξοπλισμού σας και τα προβλήματα που πιθανώς να αντιμετωπίζετε στην τροφοδοσία
σας. Αυτό, σε συνδυασμό με την πλειονότητα των χαρακτηριστικών που προσφέρουν
τα UPS νέας γενιάς, αρκεί για να προφυλάξει εσάς και τους ασθενείς σας από δυσάρεστες
"εκπλήξεις".
Βιβλιογραφία
1. Ram C Mukherji, M.S. E.E., M.S. Mgmt. Power Quality Solutions and services:
What's the future after deregulation". Power Quality Proceedings 2000.
2. Harry Rauworth P.E. Hospital Electronic Problems due to Poor Power. Power
Quality Proceedings 2000.
3. url: http://catcode.com