Συνέδριο:
"ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ
ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ
ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ"
Θεσσαλονίκη 16-18
Σεπτεμβρίου 2005
Η Β' Μαιευτική και Γυναικολογική
Κλινική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την Ηellenic
Representative Committee του Βασιλικού Κολεγίου Μαιευτήρων και Γυναικολόγων
του Λονδίνου για Ελλάδα και Κύπρο, ωργάνωσε στο ξενοδοχείο Ηyatt Regency της
Θεσσαλονίκης τριήμερο Συνέδριο σε θέματα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Στην άκρως
επιτυχημένη αυτή επιστημονική εκδήλωση συμμετείχαν ενεργά όλοι οι ειδικοί της
χώρας, Κύπριοι,συνάδελφοι και μερικοί από τους πλέον προβεβλημένους ειδικούς
κυρίως από Αγγλία και άλλες χώρες της Ευρώπης. Η συμβολή μελών του παραπάνω
Κολεγίου στο υψηλό επίπεδο της εκδήλωσης αυτής ήταν αισθητή.
Αναλύθηκαν οι πρωτοποριακές μέθοδοι που προσφέρονται σήμερα στα ζευγάρια με
πρόβλημα υπογονιμότητας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην προεμφυτευτική διάγνωση
διαφόρων παθήσεων, που αποτελεί προέκταση της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης. Με
τη νέα αυτή μέθοδο παρέχεται η δυνατότητα αποφυγής εμφύτευσης εμβρύων με κληρονομικά
γενετικά νοσήματα γονιδιακής προέλευσης, όπως η β-μεσογειακή αναιμία, με χρωμοσωμικές
γενετικές ανωμαλίες όπως το σύνδρομο Down και με μια ποικιλία άλλων μεταβολικών
νοσημάτων. Η αποτροπή σύλληψης και γέννησης τέτοιων παιδιών αναμένεται να έχει
σοβαρό αντίκτυπο στο σύνολο της ιατρικής γενικότερα.
Η υπογονιμότητα, αποτελεί σήμερα ένα από τα κυριότερα προβλήματα υγείας στις
ανεπτυγμένες χώρες, ενώ η αύξηση της εμφάνισης της είναι συνεχής, τόνισε ο πρόεδρος
του Συνεδρίου κ. Ιωάννης Τζαφέττας, καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας στο
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Τα στοιχεία για την υπογονιμότητα είναι
ανησυχητικά. Περίπου ένα στα έξι ζευγάρια αδυνατεί να αποκτήσει παιδί, ενώ αυτή
που αυξάνεται συνεχώς και ανησυχητικά ή που ανακαλύπτεται όλο και περισσότερο,
είναι η ανδρική υπογονιμότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τους ειδικούς,
έχει αυξηθεί τα τελευταία 45 χρόνια κατά 50%. Έρευνες που έγιναν στις σκανδιναβικές
χώρες έδειξαν, ότι από το 1942 μέχρι σήμερα ο αριθμός και η κινητικότητα των
σπερματοζωαρίων έχουν μειωθεί κατά 50%, ενώ παρόμοιες έρευνες, που έγιναν και
στη χώρα μας, έδειξαν ότι υπάρχει πτώση της ποιότητας του σπέρματος και στην
Ελλάδα.
Η κατά 2% το χρόνο υποβάθμιση της ποιότητας του σπέρματος στο δυτικό κόσμο σημαίνει
ότι σε λίγες δεκαετίες ο μέσος όρος του σπέρματος θα βρίσκεται στην κλίμακα
του υπογόνιμου ή άγονου. Οι αιτίες είναι πολλές, μεταξύ των οποίων και η μόλυνση
του περιβάλλοντος κι αυτό αποτελεί αντικείμενο εντατικών ερευνών.
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το φαινόμενο της "κοινωνικής διαφοροποίησης"
που παρατηρείται τελευταία στην κοινωνία μας και η οποία θέλει τις γυναίκες
να εμπλέκονται όλο και περισσότερο στην επαγγελματική καριέρα αναβάλλοντας την
ηλικία του γάμου και της δημιουργίας οικογένειας, έχει αποτέλεσμα όλο και περισσότερα
ζευγάρια να καταφεύγουν σε μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Οι μέθοδοι
αυτές συζητήθηκαν διεξοδικά με τη συμμετοχή όλων των ειδικών της χώρας που συμμετείχαν
ενεργά συμπεριλαμβανομένων και ειδικών που θεωρούνται πρωτοπόροι στον τομέα
της Υπογονιμότητας κυρίως από Αγγλία και άλλες χώρες της Ευρώπης. Η Εξωσωματική
γονιμοποίηση, τονίσθηκε, έχει πλέον καθιερωθεί ως βασική μέθοδος αντιμετώπισης
της υπογονιμότητας, παράλληλα όμως πρόσφερε άμεση πρόσβαση στο γενετικό υλικό
των ωαρίων, σπερματοζωαρίων και εμβρύων, ανοίγοντας το δρόμο για την προεμφυτευτική
διάγνωση των γενετικών νοσημάτων, τη γονιδιακή θεραπεία ή τη θεραπευτική εφαρμογή
της αμφιλεγόμενης κλωνοποίησης.
Στο περιθώριο του Συνεδρίου συζητήθηκε επίσης και το θέμα της "τεχνητής
μήτρας" που αναμένεται στο μέλλον να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και
δικαιολογημένα βέβαια. Η ανάπτυξη δηλαδή του εμβρύου έξω από το σώμα της γυναίκας
μέσα σε ειδικά κατασκευασμένη συσκευή στην οποία μπορεί να αναπτυχθεί μέχρι
σταδίου βιοσιμότητας. Η μέθοδος αυτή που βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο, θα
μπορούσε να αποβεί χρήσιμη σε γυναίκες που αποβάλλουν επανειλημένα ή γεννούν
πολύ πρόωρα νεογνά τα οποία λόγω της ακραίας προωρότητας πεθαίνουν ή το χειρότερο
επιβιώνουν αλλά με σοβαρά μακροχρόνια αναπτυξιακά προβλήματα. Η ολοκλήρωση της
ανάπτυξης των στην τεχνητή μήτρα, έως ότου ξεπεράσουν το πρόβλημα της προωρότητας,
προβάλει ως μια εξαιρετικά ελκυστική λύση στα ποικίλα και σοβαρά προβλήματα
που αντιμετωπίζουν τα πολύ πρόωρα νεογνά παρά την μακροχρόνια και εξαιρετικά
δαπανηρή νοσηλεία τους σε νεογνολογικές μονάδες εντατικής παρακολούθησης, απαντώντας
έτσι στη γενικότερη απαίτηση της κοινωνίας για μία αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση
του πολυδιάστατου προβλήματος της προωρότητας και της υπογονιμότητας. Η τεχνολογία
αυτή θα μπορούσε επίσης να προσελκύσει το ενδιαφέρον εκείνων που αδυνατούν να
κυοφορήσουν φυσιολογικά, λόγω κατεστραμένης ή ανύπαρκτης μήτρας. Να αποτελέσει
δηλαδή μια εναλλακτική λύση προς τη μέθοδο της "παρένθετης μήτρας"
που ήδη εφαρμόζεται επιτυχώς εδώ και αρκετά χρόνια αλλά παραμένει εξαιρετικά
αμφιλεγόμενη.
Η κοινωνία σήμερα, τονίσθηκε, απαιτεί καλύτερα αποτελέσματα για τα πρόωρα παιδιά
και περαιτέρω βελτίωση των αποτελεσμάτων της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Θεωρεί
ότι το δικαίωμα της αναπαραγωγής αποτελεί αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα και
σαν τέτοιο προστατεύεται από τον καταστατικό χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Παράλληλα
όμως θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι προωθημένες όσο και ρηξικέλευθες αυτές
λύσεις απαιτούν μακροχρόνια έρευνα και κοινωνική αποδοχή. Εγείρουν τεράστια
ηθικά διλήμματα και δεν μπορούν να προχωρήσουν χωρίς ηθικονομική αντιπαράθεση,
απαλλαγμένη όμως από προκατάληψη και φανατισμό. Διλήμματα δύσκολα να διευθετηθούν
αν αναλογιστεί κανείς ότι η ηθική του καθ'ενός δεν συμπίπτει υποχρεωτικά με
την ηθική των άλλων.
Τέτοιου είδους ιατροκοινωνικοί προβληματισμοί και οι νεότερες ιατρικές τεχνικές
που τους αναπαράγουν αναπτύχθηκαν σε έκταση κατά τη διάρκεια της, κατά γενική
ομολογία, άκρως επιτυχημένης αυτής επιστημονικής εκδήλωσης στην οποία σκόπιμα
είχε δοθεί ένας χαρακτήρας αντιπαράθεσης που ενθάρρυνε την έκφραση διαφορετικών
απόψεων και την άρση ωφέλιμων συμπερασμάτων. Κατά τη διάρκεια της εναρκτήριας
τελετής τιμήθηκε ο Καθηγητής κ. Αριστοφάνης Παπαλουκάς, πρώην διευθυντής της
Β' Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
που τώρα διευθύνει ο Καθηγητής κ. Ιωάννης Τζαφέττας.
