Έκκληση της Επιτροπής για την απαγόρευση του καπνίσματος στην Ευρώπη έως το 2012 (
1/07/09
)
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα, ύστερα από εκτενείς διαβουλεύσεις, πρόταση σύστασης του Συμβουλίου που καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν νομοθετικές διατάξεις για την προστασία των πολιτών τους από την έκθεση στον καπνό, έως το 2012. Το κάπνισμα εξακολουθεί να αποτελεί τη σημαντικότερη αιτία πρόωρου θανάτου και νόσων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις, 79.000 ενήλικες, μεταξύ των οποίων 19.000 μη καπνιστές, πέθαναν το 2002 εξ αιτίας της έκθεσης τους στον καπνό στο σπίτι (72.000) και στο χώρο εργασίας τους (7.300) στην ΕΕ-25.
Η κ. Ανδρούλλα Βασιλείου, επίτροπος της ΕΕ αρμόδια για θέματα υγείας, δήλωσε σχετικά: «Έχω την ακλόνητη πεποίθηση ότι κάθε ευρωπαίος πολίτης δικαιούται να προστατεύεται πλήρως από τον καπνό. Την προσπάθεια μας αυτή υποστηρίζει ένα μεγάλο μέρος το ευρέος κοινού και σκοπεύουμε να συνεργαστούμε με τα κράτη μέλη ώστε να τη φέρουμε σε αίσιο πέρας.» Επί του παρόντος, δέκα χώρες της ΕΕ εφαρμόζουν νομοθετικές διατάξεις γενικής ισχύος για την απαγόρευση του καπνίσματος. Τις αυστηρότερες διατάξεις για την απαγόρευση του καπνίσματος τις εφαρμόζουν το Η.Β. και η Ιρλανδία, όπου το κάπνισμα απαγορεύεται εντελώς σε κλειστούς δημόσιους χώρους, στα δημόσια μεταφορικά μέσα και στους χώρους εργασίας. Εξίσου αυστηρά μέτρα αναμένεται να εφαρμόσει η Βουλγαρία το 2010. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του Ευρωβαρομέτρου, οι πολιτικές για την απαγόρευση του καπνίσματος γίνονται όλο και ευνοϊκότερα δεκτές από την κοινή γνώμη αφού: το 84% των Ευρωπαίων τάσσονται υπέρ της απαγόρευσης του καπνίσματος στα γραφεία και σε άλλους κλειστούς χώρους εργασίας·το 77% τάσσεται υπέρ της απαγόρευσης του καπνίσματος στα εστιατόρια και το 61% υπέρ της απαγόρευσης του καπνίσματος σε μπαρ και παμπ.
- Σύσταση για την απαγόρευση του καπνίσματος
Σύμφωνα με τη σύσταση αυτή, τα κράτη μέλη καλούνται να δραστηριοποιηθούν σε τρεις βασικούς τομείς:
- να εγκρίνουν και εφαρμόσουν νομοθετικές διατάξεις για την πλήρη προστασία των πολιτών τους από την έκθεσή τους στον καπνό σε κλειστούς δημόσιους χώρους, στους χώρους εργασίας και στα δημόσια μεταφορικά μέσα, όπως αναφέρεται στο άρθρο 8 της σύμβασης-πλαισίου για την καταπολέμηση του καπνίσματος (Framework Convention on Tobacco control - FCTC), εντός τριών ετών από την έκδοση της σύστασης·
- να ενισχύσουν τις νομοθετικές διατάξεις για την απαγόρευση του καπνίσματος με συνοδευτικά μέτρα, όπως προστασία των παιδιών, ενθάρρυνση της προσπάθειας διακοπής του καπνίσματος και εικονογραφικές προειδοποιήσεις στις συσκευασίες προϊόντων καπνού·
- να ενισχύσουν τη συνεργασία σε επίπεδο ΕΕ με τη συγκρότηση δικτύου των εθνικών σημείων επαφής για την καταπολέμηση του καπνίσματος.
- Πόσες χώρες εφαρμόζουν ήδη πολιτικές για την απαγόρευση του καπνίσματος;
Όλα τα κράτη μέλη εφαρμόζουν πλέον κάποια μορφή ρύθμισης με σκοπό τον περιορισμό της παθητικής έκθεσης στον καπνό και των βλαβερών συνεπειών της για την υγεία. Το πεδίο εφαρμογής και ο χαρακτήρας των ρυθμίσεων αυτών ποικίλλουν. Μέχρι στιγμής, δέκα κράτη μέλη EΕ εφαρμόζουν μέτρα γενικής προστασίας από την έκθεση στον καπνό. Απόλυτη απαγόρευση του καπνίσματος σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους και στους χώρους εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των μπαρ και των εστιατορίων, εφαρμόζεται στην Ιρλανδία και στο Η.Β. Ανάλογη απαγόρευση προβλέπεται να ισχύσει στη Βουλγαρία τον Ιούνιο του 2010. Η Ιταλία, η Μάλτα, η Σουηδία, η Λεττονία, η Φινλανδία, η Σλοβενία, η Γαλλία και οι Κάτω Χώρες έχουν θεσπίσει νομοθετικές ρυθμίσεις για την απαγόρευση του καπνίσματος σύμφωνα με τις οποίες επιτρέπεται το κάπνισμα σε ειδικά διαμορφωμένους κλειστούς χώρους. Ωστόσο, στα υπόλοιπα κράτη μέλη, οι πολίτες και οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να μην προστατεύονται πλήρως από την έκθεσή τους στον καπνό σε κλειστούς χώρους εργασίας και σε δημόσιους χώρους.
- Ιστορικό της πολιτικής της ΕΕ για την απαγόρευση του καπνίσματος
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ορισμένες οδηγίες της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία προέβλεπαν περιορισμούς για το κάπνισμα στο χώρο εργασίας. Οι διατάξεις αυτές συμπληρώθηκαν από τον κανονισμό του Συμβουλίου του 1989 και τη σύσταση σχετικά με την πρόληψη του καπνίσματος του 2002, που καλούσαν τα κράτη μέλη να παρέχουν προστασία από την έκθεση στον καπνό του περιβάλλοντος στους κλειστούς χώρους εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων χώρων και των δημόσιων συγκοινωνιών. Πέραν των νομοθετικών μέτρων, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης διενήργησαν αντικαπνιστικές εκστρατείες - "Είστε ελεύθεροι να πείτε όχι" και "HELP: για μια ζωή χωρίς καπνό» - που υπογράμμιζαν, μεταξύ άλλων, τους κινδύνους από το παθητικό κάπνισμα.
Το 2007 η Επιτροπή, ξεκίνησε ευρεία δημόσια διαβούλευση για τον καλύτερο τρόπο προώθησης ενός περιβάλλοντος χωρίς καπνό στην ΕΕ, μέσω της πράσινης βίβλου «Για μια Ευρώπη απαλλαγμένη από το κάπνισμα: στρατηγικές επιλογές σε επίπεδο ΕΕ».
- Σύμβαση-πλαίσιο για την καταπολέμηση του καπνίσματος
Η σύμβαση-πλαίσιο του ΠΟΥ για την καταπολέμηση του καπνίσματος (Framework Convention on Tobacco Control - FCTC) - που αποτελεί την πρώτη συνθήκη για τη δημόσια υγεία - προσυπογράφηκε από όλα τα μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και μέχρι στιγμής έχει επικυρωθεί από 164 συμβαλλόμενα μέρη, μεταξύ των οποίων η Κοινότητα και 26 από τα κράτη μέλη της. Η ΕΚ πρωτοστατεί στις διαπραγματεύσεις για το πρωτόκολλο FCTC σχετικά με το παράνομο εμπόριο καπνού και διαδραματίζει ενεργό ρόλο στη διαδικασία εφαρμογής της σύμβασης.
Τον Ιούλιο του 2007, στη δεύτερη Διάσκεψη των συμβαλλόμενων μερών της σύμβασης εγκρίθηκαν αναλυτικές κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία από την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα και καθορίστηκε ένας «χρυσός κανόνας» που θα πρέπει να τηρήσουν τα συμβαλλόμενα μέρη. Η Κοινότητα συμμετείχε στην ανάπτυξη των κατευθυντήριων γραμμών.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Πρόταση σύστασης του Συμβουλίου για περιβάλλον χωρίς καπνό
http://ec.europa.eu/health/ph_determinants/life_style/Tobacco/smoke_free_en.htm
Αναδρομή στις ενέργειες της Επιτροπής για την καταπολέμηση του καπνίσματος:
http://ec.europa.eu/health/ph_determinants/life_style/Tobacco/tobacco_en.htm
Το Flash Ευρωβαρόμετρο για το κάπνισμα (Flash αριθ. 253):
http://ec.europa.eu/health/ph_publication/eurobarometers_en.htm
Σύμβαση-πλαίσιο για την καταπολέμηση του καπνίσματος
http://www.who.int/en/
Πηγή: Δελτίο Τύπου, 30 Ιουνίου 2009, Ablecom