«Εξηγώντας Λογικά την Ακτινοβολία»
("Making Sense of Radiation") (04/11/08)
Επιστήμονες, μηχανικοί και γιατροί ένωσαν τις δυνάμεις τους προκειμένου να ανταπαντήσουν στην παραπληροφόρηση του κοινού για την ακτινοβολία και τις επιδράσεις της στην υγεία.
Όλοι τους συμφωνούν ότι ο δημόσιος διάλογος πάνω στο θέμα είναι συγκεχυμένος, με αποτέλεσμα το κοινό να προσπαθεί να ζυγίζει ποιους ισχυρισμούς/ δηλώσεις πρέπει να πάρει στα σοβαρά και ποιους όχι. Πολλοί άνθρωποι ανησυχούν για την έκθεση σε μη-ιονίζουσες μορφές ακτινοβολίας όπως είναι αυτές των κινητών τηλεφώνων, των κεραιών της κινητής τηλεφωνίας και των Wi-Fi. Απ' την πλευρά τους, οι επιστήμονες επίσης ανησυχούν ότι οι άνθρωποι αυτοί προτρέπονται να σπαταλήσουν τα χρήματά τους σε διάφορα μη-απαραίτητα προϊόντα, τα οποία υπόσχονται ότι προστατεύουν από την ακτινοβολία.
Οι επιστήμονες που συνεργάζονται με τη "Sense About Science", εντόπισαν κάποια εργαλεία και εφόδια -στα οποία και οι ίδιοι βασίζονται-, με την ελπίδα ότι κάτι τέτοιο θα βοηθήσει να μεταδώσουν στο κοινό μια ξεκάθαρη εικόνα για το τι είναι ακτινοβολία, τι κάνει και τι δεν κάνει. Ο οδηγός "Making Sense of Radiation" («Εξηγώντας Λογικά την Ακτινοβολία»), που εξέδωσε η ανεξάρτητη αυτή ένωση, προσφέρει μια εξοικείωση με θέματα συζήτησης και αντιπαράθεσης και βοηθάει το κοινό να αμφισβητήσει πράγματα που έχει ακούσει ή διαβάσει για την ακτινοβολία.
Συνοπτικά, ο οδηγός καταπιάνεται με θέματα όπως:
- Υποθετικές/ αναπόδεικτες ιστορίες για τις βλαβερές συνέπειες της ακτινοβολίας (RF) που συχνά παραμένουν χωρίς διορθωτικές δηλώσεις, με αποτέλεσμα να εντυπώνονται στην αντίληψη του κοινού ως αληθείς και να δημιουργούν μια σύγχυση που αποτρέπει το δημόσιο διάλογο και αποτελεί τροχοπέδη για την πρόοδο.
- Για να μετριάσουν αυτό το γεγονός, οι επιστήμονες θέλησαν να μοιραστούν κάποιες απόψεις όπως ότι υπάρχουν πολλές και διαφορετικές μορφές ακτινοβολίας, ότι οι "διάδοση του καρκίνου" είναι κάτι το ασυνήθιστο ή ότι ορίζοντας την ακτινοβολία, η μεταφορά με τον όρο "ηλεκτρονικό νέφος" είναι παραπλανητική.
- Η μέχρι σήμερα έρευνα, δεν δείχνει ότι τα Η/Μ κύματα από τα κινητά τηλέφωνα, τις κεραίες και τα Wi-Fi έχουν επιβλαβή επίδραση στην υγεία.
- Οι επιστήμονες εξέτασαν διάφορα είδη προϊόντων που υπόσχονται ότι μπορούν να μας προστατέψουν από την ακτινοβολία και κατέληξαν ότι πρόκειται για εκμετάλλευση του ανθρώπινου φόβου, καθώς δεν είναι απαραίτητα και γενικώς δεν κάνουν αυτό που υπόσχονται.
Γιατί οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μια τέτοια κίνηση είναι σημαντική τώρα;
Jim Al-Khalili OBE, Καθηγητής Φυσικής του Πανεπιστημίου του Surrey (Αγγλία):
«Σε μια ανοιχτή και ενημερωμένη κοινωνία, είναι κρίσιμο κάποια επιστημονικά θέματα να συζητούνται ανοιχτά, ώστε να εντοπίζονται παρανοήσεις, μισές αλήθειες και απόψεις που στηρίζονται σε ψευδοεπιστημονικά δεδομένα. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από το κοινό να παίρνει υπεύθυνες αποφάσεις για ζητήματα που άπτονται άμεσα της καθημερινότητας του, αν δεν του παρέχονται όλα τα δεδομένα που υπάρχουν γι' αυτά τα θέματα».
Averil Macdonald, Επικοινωνιολόγος, Πανεπιστήμιο Reading:
«Είναι τουλάχιστον δίκαιο το κοινό να έχει όλα τα δεδομένα, αλλιώς κινδυνεύει είτε να πέσει θύμα εκμετάλλευσης από εταιρίες που προωθούν άχρηστα προϊόντα ή να φοβηθεί πολύ -χωρίς λόγο- από άρθρα κινδυνολογίας στον Τύπο».
Elaine Fox, Επικεφαλής του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Essex:
«Όταν ο κόσμος δε λαμβάνει υπόψη του τα επιστημονικά δεδομένα, τότε δημιουργείται αδικαιολόγητος πανικός και ανησυχία. Όσον αφορά στο θέμα της κινητής τηλεφωνίας, αυτό σημαίνει ότι κάποιοι άνθρωποι μπορεί να πειστούν ότι πρέπει να ξοδέψουν πολλά χρήματα χωρίς λόγο. Πιστεύω ότι γι' αυτό, όπως και για άλλα θέματα, είναι εύκολο να γεννηθεί η ανησυχία και κατόπιν να διατηρηθεί λόγω επιφυλακτικότητας από την πλευρά των Αρχών και της Πολιτείας».
Anthony Barker, Κλινικός επιστήμονας/σύμβουλος, Νοσοκομείο Royal Hallamshire:
«Όταν φωτίζονται ενδεχόμενα προβλήματα, όπως κίνδυνοι για την υγεία από γραμμές υψηλής τάσης ή από την κινητή τηλεφωνία, οι επιστήμονες έχουν χρέος να εξετάσουν σε βάθος αυτά τα ζητήματα. Παρόλα αυτά, αν μετά από αξιόλογη έρευνα δεν έχουν βρεθεί λογικοί μηχανισμοί ή δυνατά και επιβεβαιωμένα ευρήματα, τότε έρχεται μια στιγμή που τόσο η επιστήμη όσο και η κοινωνία πρέπει να προχωρήσει και να εστιάσουν τα πεπερασμένα αποθέματα της ενέργειας τους σε πεδία όπου μπορούν να αποκομίσουν περισσότερα οφέλη».
Δρ. Stephen Keevil, Φυσικός επιστήμονας/ εμπειρογνώμονας στο MRI, Ίδρυμα Guy's and St Thomas' NHS:
«Οι παραπλανητικές ειδήσεις δημιουργούν αδικαιολόγητη ανησυχία σε ανθρώπους που αρχικά πιστεύουν, π.χ. ότι τα (πραγματικά) συμπτώματά τους οφείλονται στην έκθεση στην ακτινοβολία (EMF) και ότι αυτό αγνοείται από τις Αρχές. Η διάδοση παραπλανητικών ειδήσεων είναι ένας "ωμός" τρόπος για αδίστακτους τσαρλατάνους να βγάλουν λεφτά από αυτούς τους ανθρώπους. Όλο αυτό το κλίμα κλονίζει την εμπιστοσύνη του κοινού στην επιστήμη και τους επιστήμονες».
Colin Berry, Επίτιμος Καθηγητής Παθολογίας, Queen Mary College, Λονδίνο:
«Σε ένα θέμα όπου ευελπιστούμε να έχουμε εποικοδομητικό διάλογο σχετικά με ενδεχόμενους κινδύνους, το πρώτο βήμα είναι να έχουμε αξιόπιστες πληροφορίες. Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν μια ξεκάθαρη εικόνα σχετικά με το τι είναι ακτινοβολία. Πολλοί από εμάς δεν γνωρίζουμε για τη "φυσική" ακτινοβολία ή για το πώς την διαχειρίζεται το σώμα μας. Αυτός ο οδηγός στοχεύει να αποτελέσει μια πηγή πληροφοριών που θα βοηθήσει όλους αυτούς που δεν εμπλέκονται άμεσα μ' αυτόν το χώρο να κατανοήσουν κάποια θέματα πιο ξεκάθαρα».
Anthony Davies, Επίτιμος Καθηγητής King College, Λονδίνο:
«Η πρόοδος της επιστήμης και της τεχνολογίας εξαρτάται αποκλειστικά στην έρευνα βάσει δεδομένων, σε επαναλαμβανόμενα/ εξακριβωμένα αποτελέσματα και στην ακριβή τους καταγραφή, καθώς και τη στήριξη τους από ένα σταθερό θεωρητικό υπόβαθρο. Υπάρχουν ομάδες που μπορούν να προωθήσουν τα μηνύματά τους μόνο αποκρύπτοντας μεγάλο τμήμα της αλήθειας (είτε συνειδητά είτε από άγνοια), γεγονός που δημιουργεί την ανάγκη για ένα εξεταστικό κοινό.
Δρ. Eric de Silva, Imperial College, Λονδίνο:
«Σήμερα υπάρχουν περισσότερα τεχνολογικά gadgets από ποτέ. Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουν πολύ λίγα για το πώς λειτουργούν και είναι ακριβώς αυτή η έλλειψη γνώσης που δίνει έδαφος σε καλλιεργητές φόβου, προμηθευτές αμφιλεγόμενων προϊόντων και κυνηγούς πρωτοσέλιδων. Το έντυπο αυτό λειτουργεί ως απαραίτητο εργαλείο ορθής ενημέρωσης, αντικαθιστώντας την υπερβολή με ξεκάθαρα δεδομένα που στηρίζονται στην επιστημονική έρευνα. Διαβάζοντάς το, οποιοσδήποτε μπορεί να βγάλει συμπεράσματα και να είναι σε θέση να κρίνει την αξία όλων αυτών των ισχυρισμών που ακούμε καθημερινά».
Ο οδηγός "Making Sense of Radiation" έχει εκδοθεί από την ανεξάρτητη επιστημονική ένωση «Sense About Science» με την ευγενική υποστήριξη των επιστημονικών ιδρυμάτων: British Institute of Radiologists, Institute of Physics and Engineering in Medicine, Institution of Mechanical Engineers.
Πηγή: 16 Οκτωβρίου 2008, Μ. Σιφονιός