"Hellas Health II", Πανελλαδική έρευνα για τον καρκίνο, όπως παρουσιάστηκε
από τον Αναπληρωτή Καθηγητή Κοινωνικής Ιατρικής κ. Γιάννη Τούντα, την κα Χριστίνα Δημητρακάκη, ψυχολόγο έρευνας, επιστημονική συνεργάτη του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας
και τον κ. Δημήτρη Μπουλαμάτση της Metron Analysis (14/10/08)

<<< Προηγούμενη σελίδα

Ο καρκίνος που αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου στη χώρα μας και που ευθύνεται για 25.000 περίπου θανάτους το χρόνο, μπορεί να προληφθεί σε ποσοστό άνω του 60%. Όμως οι Έλληνες είναι πρωταθλητές στο κάπνισμα, στην έλλειψη φυσικής άσκησης, στην παχυσαρκία, ενώ η διατροφή μας απέχει κατά 50% από το πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής. Επιπλέον, οι Έλληνες σε μεγάλο ποσοστό δεν κάνουν τις βασικές προληπτικές εξετάσεις, ενώ πολλοί Έλληνες είναι ανεπαρκώς ενημερωμένοι σχετικά με τον καρκίνο, με αποτέλεσμα οι θάνατοι από ορισμένους συχνούς αλλά προλήψιμους καρκίνους, όπως είναι ο καρκίνος του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και του προστάτη να αυξάνουν σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στις άλλες ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου.
Τα ευρήματα αυτά προκύπτουν από την πανελλαδική έρευνα για τον καρκίνο, με τίτλο «Hellas Health II», που παρουσιάστηκαν από τον Αναπληρωτή Καθηγητή Κοινωνικής Ιατρικής κ. Γιάννη Τούντα, την κα Χριστίνα Δημητρακάκη, ψυχολόγο έρευνας, επιστημονική συνεργάτη του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας και τον κ. Δημήτρη Μπουλαμάτση της Metron Analysis. H πανελλαδική έρευνα «Hellas Health II» πραγματοποιήθηκε από το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής σε συνεργασία με την Metron Analysis, σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.490 ατόμων ηλικίας 18 ετών και άνω, την περίοδο από 30/5/2008 ως 23/6/2008. Η έρευνα έγινε με προσωπικές συνεντεύξεις σε νοικοκυριά με χρήση δομημένου ερωτηματολογίου. Η μελέτη πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης στο πλαίσιο της Εθνικής Αντικαρκινικής Εκστρατείας με τη χορηγία της Roche και της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος.
Ο κ. Αλέξης Ζορμπάς, Συντονιστής Μονάδας Στρατηγικής & Πολιτικών Υγείας ΥΥΚΑ, Σύμβουλος Υπουργού Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ανέφερε πως η Εθνική Αντικαρκινική Πολιτική μπορεί να υλοποιηθεί μόνο με την ενεργητική συμμετοχή της ελληνικής κοινωνίας, τονίζοντας πως με τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, της επιστημονικής κοινότητας, των ανθρώπων του πολιτισμού και της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης μπορούμε να πετύχουμε μια πολύ σημαντική νίκη σε έναν αγώνα που δεν σταματά ποτέ. Ο κ. Κωνσταντίνος Ντόρτας, Διευθυντής Κανονιστικών και Δημοσίων Υποθέσεων της Roche (Hellas) υπογράμμισε την ανάγκη ολιστικής αντιμετώπισης του καρκίνου με παρεμβάσεις σε όλα τα επίπεδα: στην πρόληψη και την ενημέρωση, την έγκαιρη διάγνωση, την αποτελεσματική θεραπεία και τη συνεχιζόμενη υποστήριξη των ασθενών. Ο κ. Φωκίων Μπράβος, Πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος (Ε.Α.Ε.Ε.) αναφέρθηκε στην ανάγκη προληπτικού ελέγχου και κατάλληλης ενημέρωσης των πολιτών που προωθεί η Ιδιωτική Ασφάλιση, με σκοπό την αντιμετώπιση της ανησυχητικής αύξησης των νεοπλασιών την τελευταία 5ετία στη χώρα μας και την προαγωγή της ευημερίας του πολίτη.
Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά στις βασικές προστατευτικές συμπεριφορές υγείας για τον καρκίνο, όπως είναι η αποχή από το κάπνισμα, η διατροφή, η φυσική άσκηση και ο έλεγχος του βάρους, τα αποτελέσματα της Hellas Health II (2008) δείχνουν κατ' αρχήν ότι δεν υπάρχει διαφορά από αυτά της έρευνας Hellas Health I (2006). Δηλαδή, στα δύο χρόνια που μεσολάβησαν, οι συμπεριφορές υγείας των Ελλήνων δεν παρουσιάζουν βελτίωση (πχ Διαφάνεια 1 για το κάπνισμα).

H ταυτότητα της έρευνας.

Σε σχέση με το κάπνισμα, 4 στους 10 ερωτώμενους (40%) δηλώνουν ότι καπνίζουν κάθε μέρα, 3% ότι καπνίζουν καμιά φορά και 57% ότι δεν καπνίζουν καθόλου. Όσο αφορά στο φύλο, το 44,6% των αντρών και το 33,5% των γυναικών καπνίζουν καθημερινά. Επίσης, το κάπνισμα είναι αυξημένο στις ηλικίες 18-36 (52,9% καπνίζουν) και 37-56 (51,9% καπνίζουν) σε σχέση με τις ηλικίες 57 και άνω (24,3% καπνίζουν). Το κάπνισμα δε φαίνεται να διαφοροποιείται ιδιαίτερα στη χώρα μας ανά οικογενειακή κατάσταση και κοινωνικο-οικονομική τάξη. Ως προς το εκπαιδευτικό επίπεδο, παρατηρείται μια τάση να καπνίζουν λιγότερο τα άτομα με περισσότερη εκπαίδευση (μέχρι 7 χρόνια εκπαίδευσης καπνίζουν 49,2% και με πάνω από 7 χρόνια εκπαίδευσης καπνίζουν 30,8%).
Όσον αφορά στη σωματική δραστηριότητα, περισσότερο καθιστική ζωή δηλώνουν οι γυναίκες (44,7% δηλώνουν έλλειψη φυσικής άσκησης) από τους άντρες (34,5% δηλώνουν έλλειψη φυσικής άσκησης), οι παντρεμένοι/ες (43% δηλώνουν έλλειψη φυσικής άσκησης) από τους ανύπαντρους/ες (26,5% δηλώνουν έλλειψη φυσικής άσκησης) και οι κατώτερες κοινωνικές τάξεις (στην κατώτερη/μεσαία προς κατώτερη 41,35% δηλώνουν έλλειψη φυσικής άσκησης) σε σχέση με τις ανώτερες (στην ανώτερη/μεσαία προς ανώτερη 32,85% δηλώνουν έλλειψη φυσικής άσκησης). Επίσης η καθιστική ζωή αυξάνεται με την ηλικία (ηλικίες 18-36: 32,2%, 37-56: 36,6% και 57 και άνω: 51%) (Διαφάνεια 2).

Διαφάνεια 1. Συνήθειες καπνίσματος (Hellas Health II, 2008)

Όσον αφορά στη διατροφή, χειρότερη διατροφή (δηλαδή μεγαλύτερη απόκλιση από την προστατευτική για την υγεία Μεσογειακή διατροφή) φαίνεται ότι κάνουν οι νεότεροι και τα άτομα με χαμηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο. Σε σχέση με τον έλεγχο του βάρους, περισσότερο υπέρβαροι ή παχύσαρκοι είναι οι άντρες (62,4%) από ότι οι γυναίκες (53,1%), οι παντρεμένοι/ες (65,3%) σε σχέση με τους άγαμους (35,9%), οι μεσαίες και κατώτερες κοινωνικές τάξεις (μεσαία προς κατώτερη: 61,1% και κατώτερη: 58,9%) σε σχέση με τις ανώτερες (45,1%) και τα άτομα χαμηλότερου εκπαιδευτικού επιπέδου (73,1%) σε σχέση με τα άτομα ανωτέρης εκπαίδευσης (49,9%). Επίσης οι μεγαλύτερες ηλικίες συσχετίζονται περισσότερο με εμφάνιση παχυσαρκίας/υπέρβαρου (Διαφάνεια 3).

Διαφάνεια 2. Σωματική δραστηριότητα.

Η κύρια πηγή ενημέρωσης για θέματα σχετικά με τον καρκίνο φαίνεται να είναι η τηλεόραση (Διαφάνεια 4). Το 66,6% δήλωσε ότι ενημερώθηκε για τον καρκίνο από την τηλεόραση, μέσα στον τελευταίο μήνα. Οι φίλοι και η οικογένεια ακολουθούν με 26,4%, ενώ μόλις το 13,8% έχει ενημερωθεί από γιατρό ή άλλο επαγγελματία υγείας. Ένας στους 4 (25%) δεν αναφέρει καμία ενημέρωση τον τελευταίο μήνα. Ωστόσο, το 71,5% θεωρεί ότι μπορεί να βρει αν χρειαστεί έγκυρες πληροφορίες για τον καρκίνο εύκολα ή σχετικά εύκολα (Διαφάνεια 5). Το ποσοστό αυτό είναι ιδιαίτερα υψηλό στην ανώτερη κοινωνικό-οικονομική τάξη (85% έναντι 59% στην κατώτερη) και στα άτομα ανώτερης εκπαίδευσης (83% έναντι 57% στα άτομα βασικής εκπαίδευσης).

Διαφάνεια 3. Ποσοστά υπέρβαρων/παχύσαρκων ανά παράγοντες που βρέθηκαν να συσχετίζονται.

Διαφάνεια 4. Πηγές ενημέρωσης για τον καρκίνο
(Ερ.: «Έχετε ενημερωθεί ή ακούσει καθόλου τον τελευταίο μήνα για θέματα που αφορούν τον καρκίνο; Εάν ναι, από που;»).

Διαφάνεια 5. Ευκολία πρόσβασης σε πληροφορίες σχετικά με τον καρκίνο ανά επίπεδο εκπαίδευσης και κοινωνικό-οικονομική τάξη
(Ερ.: «Γενικά εάν έχετε κάποια απορία πάνω σε θέματα καρκίνου πόσο εύκολα νομίζετε ότι μπορείτε να βρείτε σωστές απαντήσεις και συμβουλές;»)

Παρόλ' αυτά, η πληροφόρηση σχετικά με την πρόληψη του καρκίνου δε φαίνεται να είναι ξεκάθαρη, καθώς στην ερώτηση «αν αισθάνονται μπερδεμένοι σχετικά με τις πληροφορίες που κυκλοφορούν για την πρόληψη του καρκίνου», το 40% απάντησαν «ναι» και «μάλλον ναι» («όχι» και «μάλλον όχι» δήλωσαν το 58% - 2% δεν απάντησαν) (Διαφάνεια 6).

Διαφάνεια 6. Αξιολόγηση πληροφόρησης για τον καρκίνο
(Ερ.: «Αισθάνεστε μπερδεμένοι με τις πληροφορίες που κυκλοφορούν σχετικά με την πρόληψη του καρκίνου;»)

Μπερδεμένοι και μάλλον μπερδεμένοι δήλωσαν το 47,9% των ατόμων με βασική εκπαίδευση, το 40,1% με μέση και μόλις το 28,6% με ανώτερη εκπαίδευση (Διαφάνεια 7).

Διαφάνεια 7. Αξιολόγηση πληροφόρησης για τον καρκίνο ανά επίπεδο εκπαίδευσης και κοινωνικό-οικονομική τάξη
(Ερ.: «Αισθάνεστε μπερδεμένοι με τις πληροφορίες που κυκλοφορούν σχετικά με την πρόληψη του καρκίνου;»).

Ανάλογες διαφορές παρατηρούνται και μεταξύ ανώτερης (31,3%) και κατώτερης (47,6%) κοινωνικό-οικονομικής τάξης. Από το σύνολο των ερωτηθέντων, μόνο το 28,2% έχει πάρει συμβουλές για την πρόληψη του καρκίνου από επαγγελματία υγείας, κυρίως παθολόγο ή γενικό γιατρό (55,8% όσων έχουν πάρει συμβουλές από επαγγελματία υγείας) και γυναικολόγο (24,1%).
Στην ερώτηση «Τον τελευταίο καιρό κατά πόσο σας ενόχλησαν σκέψεις σας για τις πιθανότητες να πάθετε κάποια ασθένεια από τις παρακάτω;» (Διαφάνεια 8) φαίνεται ότι οι Έλληνες ανησυχούν περισσότερο («μέτρια» έως «υπερβολικά») για τον καρκίνο του πνεύμονα (17%), την υπέρταση (16%), τον καρκίνο του μαστού (15%), τα εγκεφαλικά επεισόδια (13%) και το άγχος (13%).

Διαφάνεια 8. Ανησυχίες για ασθένειες [Ι]
(Ερ.: «Πόσο σας ενόχλησαν σκέψεις σας για τις πιθανότητες να πάθετε κάποια από τις παρακάτω ασθένεις;»

Στη χώρα μας, οι συχνότεροι καρκίνοι στους άνδρες είναι του πνεύμονα, του προστάτη και του παχέος εντέρου. Οι άνδρες που συμμετείχαν στην έρευνα, όταν ρωτήθηκαν για τους 3 συχνότερους καρκίνους στο ανδρικό φύλο ανέφεραν τον καρκίνο του προστάτη σε ποσοστό 82,8% και του πνεύμονα σε ποσοστό 79,8%, αλλά του παχεός εντέρου σε ποσοστό μόλις 30,6% (Διαφάνεια 9).
Αντίστοιχα, οι συχνότεροι καρκίνοι στις γυναίκες είναι του μαστού, του παχέος εντέρου, του τραχήλου της μήτρας και του πνεύμονα. Το 95,4% των γυναικών που ρωτήθηκαν συμπεριέλαβαν τον καρκίνο του μαστού και το 83,4% τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στους 3 συχνότερους καρκίνους (Διαφάνεια 10). Τα ποσοστά για τον καρκίνο του πνεύμονα και του παχέος εντέρου ήταν 27% και 15,6% αντίστοιχα. Όπως και στους άνδρες, η συχνότητα του καρκίνου του παχέος εντέρου υποεκτιμάται από ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού.

Διαφάνεια 9. Ανησυχίες για ασθένειες [ΙΙ]
(Ερ.: «Πόσο σας ενόχλησαν σκέψεις σας για τις πιθανότητες να πάθετε κάποια από τις παρακάτω ασθένεις;»

Διαφάνεια 10. Αντίληψη για τους συχνότερους καρκίνους στους άνδρες, στους άνδρες ερωτώμενους
(Ερ.: «Με βάση όσα γνωρίζετε, ποιοι θα λέγατε ότι είναι οι τρεις πιο συχνοί καρκίνοι στους άνδρες;»).

Αντίληψη για τους συχνότερους καρκίνους στις γυναίκες, στις γυναίκες ερωτώμενες
(Ερ.: «Με βάση όσα γνωρίζετε, ποιοι θα λέγατε ότι είναι οι τρεις πιο συχνοί καρκίνοι στις γυναίκες;»).

Οι περισσότεροι και πιο συχνοί καρκίνοι οφείλονται, σε μεγάλο βαθμό, σε παράγοντες που έχουν σχέση με το περιβάλλον και τον τρόπο ζωής και, επομένως, μπορούν να προληφθούν. Το κάπνισμα, η κακή διατροφή και η έλλειψη φυσικής άσκησης είναι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες. Όταν ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες στην έρευνα να αναφέρουν τους 3 πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο, το 75,9% ανέφερε το κάπνισμα, το 44,9% την κακή διατροφή, το 34% τη μόλυνση του αέρα, το 29,7% το υπερβολικό στρες και το 29,2% διάφορες χημικές ουσίες, όπως οι διοξίνες (Διαφάνεια 11). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η παχυσαρκία και η καθιστική ζωή θεωρούνται σημαντικοί παράγοντες κινδύνου μόλις από το 9,5% και 7,9% αντίστοιχα, παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα, υπάρχει σαφής σύνδεσή τους με πολλούς τύπους καρκίνου.

Διαφάνεια 11. Ιεράρχηση παραγόντων κινδύνου για καρκίνο
(Ερ.: «Με βάση όσα γνωρίζετε, ποιους από τους παρακάτω παράγοντες κινδύνου θεωρείτε τους τρεις πιο σημαντικούς στην εμφάνιση του καρκίνου;»).

Στους συμμετέχοντες στην έρευνα ζητήθηκε να δηλώσουν τη συμφωνία ή διαφωνία τους με τη φράση «δεν υπάρχουν και πολλά που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι για να μειώσουν τις πιθανότητες τους να πάθουν καρκίνο» (Διαφάνεια 12). Το 45% δήλωσε ότι συμφωνεί πολύ ή κάπως, ενώ το 43,7% ότι διαφωνεί πολύ ή κάπως. Τα ποσοστά παρουσιάζουν μεγάλη διακύμανση ανά κοινωνικό-οικονομικό και εκπαιδευτικό επίπεδο. Με την ανωτέρω φράση διαφωνεί το 69% των ατόμων ανώτερης κοινωνικό-οικονομικής τάξης, αλλά μόλις το 35% της κατώτερης. Αντίστοιχα, διαφωνεί το 62% των ανθρώπων με ανώτερη εκπαίδευση και μόλις το 33% όσων έχουν βασική εκπαίδευση.

Διαφάνεια 12. Βαθμός συμφωνίας με τη φράση «Δεν υπάρχουν και πολλά που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι για να μειώσουν τις πιθανότητες τους να πάθουν καρκίνο» ανά επίπεδο εκπαίδευσης και κοινωνικό-οικονομική τάξη.

Από τους Έλληνες που είναι ασφαλισμένοι σε κάποιο ταμείο, μόνο το 43,5% έχει χρησιμοποιήσει τις παροχές του ταμείου για τη διενέργεια προληπτικών εξετάσεων για τον καρκίνο (Διαφάνεια 13). Το ποσοστό είναι αρκετά υψηλότερο μεταξύ των γυναικών (53% έναντι 33% των ανδρών). Αντίθετα, από όσους είναι ασφαλισμένοι σε ιδιωτικό ασφαλιστικό φορέα (ένα 11.2% έχει δηλώσει ότι έχουν ιδιωτική ασφάλιση), πάνω από τους μισούς (53,8%) έχουν κάνει χρήση των παροχών για να κάνουν προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο (Διαφάνεια 14).

Διαφάνεια 13. Χρήση ασφαλιστικού ταμείου για διενέργεια προληπτικών εξετάσεων στο σύνολο των ασφαλισμένων
(Ερ.: «Χρησιμοποιείτε το ταμείο σας για να κάνετε προληπτικό έλεγχο κατά του καρκίνου;»)

Διαφάνεια 14. Χρήση ιδιωτικής ασφάλισης για διενέργεια προληπτικών εξετάσεων στο σύνολο των ατόμων με ιδιωτική ασφάλιση
(Ερ.: «Χρησιμοποιείτε την ιδιωτική σας ασφάλιση για να κάνετε προληπτικό έλεγχο κατά του καρκίνου;»)

Το τεστ Παπανικολάου είναι η κατάλληλη προληπτική εξέταση για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες, θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο από την ηλικία των 20 ετών. Έξι στις 10 γυναίκες (59,7%) γνωρίζει ότι η εξέταση πρέπει να γίνεται από την ηλικία 20 ως 30 ετών και μετά, με τις γυναίκες ανώτερης εκπαίδευσης και κοινωνικό-οικονομικού επιπέδου να απαντούν σωστά σε υψηλότερα ποσοστά (Διαφάνεια 15).

Διαφάνεια 15. Άποψη για την ηλικία έναρξης του τέστ ΠΑΠ στις ερωτηθείσες γυναίκες
(Ερ.: «Με βάση όσα γνωρίζετε, σε ποια ηλικία θα πρέπει να αρχίσουν οι γυναίκες να κάνουν το τέστ ΠΑΠ για ανίχνευση του καρκίνου του τραχήλου;»).

Επίσης, το 84,8% γνωρίζει ότι η εξέταση πρέπει να γίνεται σε ετήσια βάση (Διαφάνεια 16). Ωστόσο, μόνο το 59,4% των γυναικών ηλικίας 21-69 ετών δήλωσε ότι έχει κάνει το τεστ Παπανικολάου μέσα στα τελευταία 3 χρόνια (Διαφάνεια 17). Σε σχέση με την ηλικία, οι νεότερες γυναίκες (21-29 ετών) καθώς και οι μεγαλύτερες γυναίκες (50-65 ετών) δήλωσαν κατά πολύ λιγότερο ότι έχουν κάνει Παπ τεστ μέσα στα τρία τελευταία χρόνια (50% και 48,5%, αντίστοιχα) σε σχέση με τις γυναίκες ηλικίας 30-49 ετών (73.5%). Η διεθνής βιβλιογραφία τονίζει ότι για να φανούν τα πλεονεκτήματα του Παπ τεστ σε επίπεδο πληθυσμού, θα πρέπει να γίνεται συστηματικά σε ποσοστό άνω το 70% του πληθυσμού των γυναικών ηλικίας 20-65 ετών. Τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν επίσης ότι οι ανύπαντρες γυναίκες δηλώνουν χαμηλότερα ποσοστά Παπ τεστ σε σχέση με τις παντρεμένες, καθώς και ότι οι γυναίκες κατωτέρου εκπαιδευτικού επιπέδου δηλώνουν χαμηλότερα ποσοστά Παπ τεστ σε σχέση με τις γυναίκες ανώτερου εκπαιδευτικού επιπέδου (ποσοστά γυναικών που έχουν πραγματοποιήσει τεστ Παπ τα τελευταία 3 χρόνια ανά εκπαιδευτικό επίπεδο: βασική εκπαίδευση 36,8%, μέση 67% και ανώτερη 77,5%).

Διαφάνεια 16. Άποψη για την συχνότητα επανάληψης του τέστ ΠΑΠ στις ερωτηθείσες γυναίκες
(Ερ.: «Πόσο συχνά θα λέγατε ότι πρέπει να επαναλαμβάνετε το τεστ Παπανικολάου;»).

Διαφάνεια 17. Παράγοντες που σχετίζονται με το αν οι γυναίκες ηλικίας 21-69 ετών έχουν κάνει το τεστ ΠΑΠ τα τελευταία 3 χρόνια (59,4% έχουν κάνει).

Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα αποτελέσματα της μελέτης, όσον αφορά στην εξέταση της πρόληψης του καρκίνου του παχέος εντέρου (Διαφάνεια 18). Μόλις το 11,2% γνωρίζει ότι η εξέταση λανθάνουσας αιμορραγίας στα κόπρανα αποσκοπεί στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου. Η πληροφόρηση για την εξέταση αυτή ποικίλει ανάλογα με την εκπαίδευση (βασική εκπαίδευση 5,2%, μέση εκπαίδευση 10,1%, ανώτερη εκπαίδευση 20,4%) και το κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο (κατώτερο 5,3%, μεσαίο προς κατώτερο 11,7%, μεσαίο προς ανώτερο 16,5%, ανώτερο 23,2%). Παράλληλα, το 46,8% δήλωσε άγνοια σχετικά με την ηλικία, από την οποία πρέπει να αρχίζει ο έλεγχος για καρκίνο του παχέος εντέρου. Στις γυναίκες ηλικίας άνω των 50 ετών μόνο ένα 8,3% δήλωσε ότι έχει κάνει το τεστ της λανθάνουσας αιμορραγίας κοπράνων κατά τη διάρκεια των τελευταίων 3 χρόνων. Στους άντρες ηλικίας άνω των 50 ετών τα ποσοστά ήταν επίσης χαμηλά, της τάξεως του 10,9%. Αυτά τα ποσοστά είναι εξαιρετικά χαμηλά εάν λάβουμε υπόψη μας ότι η Ευρωπαϊκή ένωση συστήνει εδώ και μια δεκαετία ως προσυμπτωματικό έλεγχο την αναζήτηση λανθάνουσας αιμορραγίας σε όλους τους άντρες και γυναίκες ηλικίας 50 έως 74 ετών. Εξαιρετικά χαμηλό είναι και το ποσοστό των ατόμων που έχουν υποβληθεί σε κολονοσκόπηση (6,3%). Συνολικά, παρά τη μεγάλη συχνότητα του καρκίνου του παχέος εντέρου σε άνδρες και γυναίκες, η έρευνα καταδεικνύει ότι ο ελληνικός πληθυσμός δε γνωρίζει αρκετά για την ασθένεια και δεν προβαίνει στις απαραίτητες προληπτικές εξετάσεις.

Διαφάνεια 18. Γνώση καρκίνου που ανιχνεύεται με τεστ λανθάνουσας αιμορραγίας ανά επίπεδο εκπαίδευσης και κοινωνικό-οικονομική τάξη
(Ερ.: «Ποιον τύπο καρκίνου ανιχνεύει το τεστ της αφανούς αιμορραγίας στα κόπρανα;»)

Όσον αφορά στον καρκίνο του προστάτη, η μελέτη έδειξε ότι ένα ποσοστό 40.6% των ανδρών ηλικίας 50-69 ετών έχει πραγματοποιήσει εξέταση μέτρησης PSA μέσα στα τελευταία 3 χρόνια. Το PSA είναι πολύ δημοφιλής σαν εξέταση και σε άλλες χώρες (πχ. 1 στους 2 άντρες ηλικίας 60-69 ετών στην Αυστραλία έχει κάνει το τεστ) κάτι που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ευκολία του τεστ - αφού πρόκειται για μια απλή αιματολογική εξέταση. Όσον αφορά στο ποιοι άντρες κάνουν περισσότερο το τεστ PSA στην Ελλάδα, τα αποτελέσματα της μελέτης μας έδειξαν ότι οι άντρες ηλικίας 60-69 ετών, τα άτομα ανώτερης/μέσης κοινωνικής τάξης σε σχέση με τα άτομα χαμηλής κοινωνικής τάξης, καθώς και τα άτομα με ιδιωτική ασφάλιση έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν κάνει το τεστ PSA σε σχέση με τους υπόλοιπους (Διαφάνεια 19).

Διαφάνεια 19. Παράγοντες που σχετίζονται με το αν οι άντρες ηλικίας 50-69 ετών έχουν κάνει το τεστ PSA τα τελευταία 3 χρόνια (40,6% έχουν κάνει)

Πηγή: Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας
Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας
Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ