SARS: Μετάδοση και Πρόληψη
www.SARSReference.com: Kamps and Hoffmann (eds)

ΓΕΩΡΓΙOΣ ΧΕΙΛΑΣ
Ιατρός, Επιστημονικός συνεργάτης ΚΑΑ, ΝΝΘΑ

<<< Προηγούμενη σελίδα

Οι αρχικές ομάδες των περιπτώσεων SARS στις ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις του Hong Kong, έδειξαν πως η μετάδοση του ιού μπορεί να γίνει ταχύτατα. Η γρήγορη εξάπλωση του ιού ανάμεσα στους εργαζόμενους στους χώρους υγείας στο Ανόι, στο Βιετνάμ και στα νοσοκομεία του Hong Kong, επιβεβαίωσε την υψηλά μεταδοτική φύση του. Ιατροί, νοσηλευτές και γενικά εργαζόμενοι στα νοσοκομεία είναι αυτοί που μολύνθηκαν σε μεγαλύτερο βαθμό. Έτσι, το SARS μπορεί εύκολα να εξελιχθεί σε πρώτη παγκόσμια κρίση του 21ού αιώνα, στον τομέα της υγείας.

Τρόποι μετάδοσης
Οι μηχανισμοί μετάδοσης του ιού δεν έχουν κατανοηθεί ακόμη πλήρως. Το γεγονός πως η πλειοψηφία των νέων μολύνσεων εμφανίζεται σε περιπτώσεις στενών επαφών με τους ασθενείς, όπως π.χ. στα άτομα της ίδιας οικογένειας, σε εργαζόμενους στους χώρους υγείας, ή ακόμη και σε άλλους ασθενείς για τους οποίους δεν ελήφθησαν οι απαραίτητες προφυλάξεις, υποδεικνύει πως η κύρια μετάδοση του ιού γίνεται με σταγονίδια, ή από άμεση ή έμμεση επαφή.
Ο μολυσματικός ιός είναι παρών σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις στο αναπνευστικό σύστημα των ασθενών. Μικρές ποσότητες ιικού RNA ανιχνεύθηκαν στα κόπρανα ασθενών, αργά, κατά την περίοδο ανάρρωσης. Αυτό είναι χαρακτηριστικό και άλλων κορωναϊών και επομένως, τα κόπρανα είναι εν δυνάμει ένας επιπρόσθετος τρόπος μετάδοσης.
Η εξάπλωση του ιού SARS αερογενώς, δε φαίνεται να είναι από τους σημαντικούς τρόπους μετάδοσης. Παρόλα αυτά, η φαινομενική ευκολία της μετάδοσης σε ορισμένες περιπτώσεις δημιουργεί αμφιβολίες. Ιδιαιτέρως, οι περιπτώσεις της αρχικής ομάδας μολυσθέντων στο Hong Kong που πρωτοεμφανίστηκαν στο ξενοδοχείο Μ και στο Αmoy Gardens Outbreak (Eιδική Διοικητική Περιοχή της Κυβέρνησης του Hong Kong), υποδεικνύουν πως η πιθανότητα μετάδοσης του ιού αερογενώς, αν και είναι ένα σπάνιο γεγονός, δεν μπορεί να αγνοηθεί εντελώς.
Ο ΠΟΥ δεν έχει προς το παρόν καταλήξει εάν τρόφιμα, προϊόντα ή ζώα που προέρχονται από περιοχές με έξαρση του SARS, θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Δεν προτείνεται κανένας περιορισμός σε αυτό το θέμα.

Αmoy Gardens
Στο τέλος Μαρτίου του 2003, μία επιδημία του SARS εμφανίστηκε ανάμεσα στους κατοίκους του Amoy Gardens στο Hong Kong. Παρατηρήθηκαν περισσότερες από 320 περιπτώσεις SARS μέσα σε λιγότερο από 3 εβδομάδες. Αυτή η επιδημία αύξησε την πιθανότητα μιας περιβαλλοντολογικής πηγής της μόλυνσης. Διάφορα ευρήματα προτείνουν πως ο πρώτος ασθενής της επιδημίας έπασχε από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, και έτσι, επιπρόσθετα με την από άτομο σε άτομο μετάδοση και τη χρήση κοινόχρηστων χώρων όπως το ασανσέρ και οι σκάλες, ο ιός μπορεί να εξαπλώθηκε και μέσω των αποχετευτικών συστημάτων των κτιρίων. Αυτά τα ευρήματα επιβεβαιώθηκαν διαδοχικά από αποτελέσματα μελετών, οι οποίες υποδεικνύουν πως ο ιός πιθανώς να μην σκοτώνεται από όλα τα κοινώς χρησιμοποιούμενα απολυμαντικά-απορρυπαντικά, και ότι επιβιώνει για τουλάχιστον 24 ώρες σε μια πλαστική επιφάνεια σε θερμοκρασία δωματίου, και πάνω από 4 ημέρες σε διαρροϊκά κόπρανα. Το ενδιαφέρον είναι πως το 66% των ασθενών με SARS στα Amoy Gardens παρουσίασε διάρροια ως σύμπτωμα, έναντι μόλις του 2%-7% των περιπτώσεων άλλων επιδημιών.

Παράγοντες που επηρεάζουν τη μετάδοση
Η εκδήλωση της ασθένειας μετά τη μετάδοση ενός παθογόνου ιού, επηρεάζεται από περίπλοκες αλληλεπιδράσεις διαφόρων, ακόμη άγνωστων, παραγόντων που αφορούν τον ιό και τον ξενιστή.

Ιικοί παράγοντες
Σήμερα, δεν υπάρχουν ακόμη πληροφορίες κατά πόσο διαφορετικά είδη του ιού SARS μπορεί να έχουν διαφορετικό βαθμό μολυσματικότητας.

Ιικό φορτίο
Όπως και σε άλλες μολυσματικές ασθένειες, έτσι και εδώ, ο αριθμός των μολυσματικών σωματιδίων που μεταδίδονται από το ένα άτομο στο άλλο, έχει πιθανώς μεγάλη σημασία.
Η μεταδοτικότητα επομένως μπορεί να ποικίλλει κάθε φορά, ακόμη και κατά τη διάρκεια της συμπτωματικής φάσης της νόσου. Πράγματι, προκαταρκτικά ευρήματα από την ποσοτική ανάλυση RT-PCR ρινοφαρυγγικών εκκριμάτων, υποδεικνύουν πως το μέγιστο φορτίο του ιού ανευρίσκεται την 10η ημέρα από την έναρξη των συμπτωμάτων και την 15η ημέρα μειώνεται στα επίπεδα που παρατηρήθηκαν κατά την εισαγωγή του ασθενούς.
Σε μία μελέτη, η σοβαρή νόσηση συνδέθηκε με τη μετάδοσή της μέσω οικογενειακής επαφής. Σε ασθενείς που μολύνθηκαν με αυτόν τον τρόπο, ίσως να παρατηρείται μεγαλύτερος βαθμός ή διάρκεια έκθεσης στον ιό, από άλλους που εκτέθηκαν, για παράδειγμα, σε κοινωνική επαφή.

Διαγνωστικές και θεραπευτικές διαδικασίες
Διαγνωστικές και θεραπευτικές διαδικασίες μέσα στα νοσοκομεία, όπως η διαγνωστική πρόκληση πτυέλων, η βρογχοσκόπηση, η ενδοτραχειακή διασωλήνωση και η αναρρόφηση αεραγωγών είναι ισχυρές διαδικασίες δημιουργίας αερολυμάτων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα κλασικά μέτρα προφύλαξης για τη μετάδοση των σταγονιδίων δεν έχουν ποτέ αναγνωρισθεί ως ασφαλή.
Τουλάχιστον μία σοβαρή επιδημία σε δημόσιο νοσοκομείο στο Hong Kong θα μπορούσε να οφείλεται σε χρήση νεφελοποιητών, που προκαλούν στην ουσία ψεκασμό μολυσμένων εκκρίσεων.
Η χρήση, επομένως, νεφελοποιητών θα πρέπει να αποφεύγεται στους ασθενείς με SARS.

Παράγοντες του ξενιστή
Υπάρχει μία ένδειξη που διαρκώς ενισχύεται, ότι το SARS έχει μία λιγότερο επιθετική κλινική μορφή στα παιδιά από ότι στους ενήλικες και στους εφήβους. Σε μία μελέτη, οκτώ παιδιά παρακολουθούσαν το σχολείο τους κατά την έναρξη των συμπτωμάτων τους, αλλά παρόλα αυτά δεν υπάρχει καμία απόδειξη πως μετέδωσαν την ασθένεια στους συμμαθητές τους.
Αυτό το εύρημα έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με τον πολύ μεγαλύτερο βαθμό μεταδοτικότητας ανάμεσα στους ενήλικες. Παραμένει να αποδειχθεί εάν μία λιγότερο επιθετική πορεία σχετίζεται με μικρότερη αποβολή ιικού φορτίου από τον αναπνευστικό σωλήνα και συνεπώς ένα μικρότερο βαθμό μολυσματικότητας.

Πρόληψη
Ο πρώτος στόχος σε ό,τι αφορά την επαγρύπνηση για το SARS στις χώρες με λίγα ή καθόλου κρούσματα της νόσου, είναι η πρόωρη ταυτοποίηση και απομόνωση των ασθενών που πιθανόν έχουν SARS.
Στις χώρες με υψηλό αριθμό κρουσμάτων, τα κλειδιά για τον επιδημιολογικό καθορισμό του μεγέθους και του χρονοδιαγράμματος της επιδημίας είναι το μεσοδιάστημα ανάμεσα στη μόλυνση και στην έναρξη των συμπτωμάτων, καθώς και μεταξύ της έναρξης των συμπτωμάτων και της εισαγωγής του ασθενούς στο νοσοκομείο, ο βαθμός και η διάρκεια της μολυσματικότητας του ασθενούς και τέλος, το εύρος των επαφών μεταξύ μολυσματικών και επιρρεπών στη μόλυνση ατόμων. Η μείωση του διαστήματος μεταξύ της έναρξης των συμπτωμάτων και της εισαγωγής του ασθενούς επισπεύδει την απομόνωση, μειώνοντας έτσι τη διάρκεια της μεταδοτικής περιόδου και συνεπώς τον κίνδυνο της συνεχιζόμενης μετάδοσης.
Η πρώιμη υιοθέτηση μέτρων καραντίνας από τις Αρχές Υγείας θα πρέπει να τεθεί υπό σκέψη. Κατά τη διάρκεια του Μαρτί-ου του 2003, αξιωματούχοι στη Σιγκαπούρη, στο Hong Kong και στον Καναδά υλοποί-ησαν μέτρα καραντίνας και απομόνωσης για να περιορίσουν την εξάπλωση του ιού. Στις 4 Απριλίου του 2003, το SARS προστέθηκε στη λίστα των ασθενειών που χρήζουν μέτρων απομόνωσης στις HΠΑ.
Το προσωπικό των νοσοκομείων παραμένει στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας απάντησης στο SARS. Συνεπώς, βρίσκεται σε σημαντικό κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό κατά τη στιγμή που υπάρχει έκθεση χωρίς προφυλάξεις. Προκειμένου να προφυλαχθούν οι εργαζόμενοι στους χώρους Υγείας και να αποφευχθεί η διασπορά της ασθένειας, είναι απαραίτητο να ληφθούν αυστηρά μέτρα για την πρόληψη της λοίμωξης τα οποία να περιλαμβάνουν και την σωστή πληροφόρηση του κοινού.

ΗΟΜΕPAGE