ÁÐÏ ÔÇÍ ÉÓÔÏÑÉÁ ÔÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ
ËÁÔÉÍÉÊÇ ÃËÙÓÓÁ ÊÁÉ ÁÃÃËÉÊÇ
ÉÁÔÑÉÊÇ OÑOËOÃÉÁ
ÉöéãÝíåéá Å. ÐáíôáëÝùí, Ðáõëßíá Ð. ÁèáíáóéÜäoõ
ÐÅÑÉËÇØÇ
Ìå ôçí åñãáóßá áõôÞ åðé÷åéñåßôáé
ìÝóá áðü ìéá êáôáãñáöÞ ôçò ðáñoõóßáò ôçò ËáôéíéêÞò ãëþóóáò êáôÜ ôç äéÜñêåéá
ôùí ðñoçãoõìÝíùí 20 áéþíùí, íá áíáæçôçèåß êáé íá áðoôõðùèÝé ç åðßäñáóÞ ôçò óôç
óýã÷ñoíç ÁããëéêÞ ÉáôñéêÞ oñoëoãßá. Áðoôåëåß éäéáßôåñá åíäéáöÝñoí óôoé÷åßo ôo
ãåãoíüò üôé ìéá "íåêñÞ" ü,ðùò ÷áñáêôçñßæåôáé ãëþóóá, "æåé"
ìÝ÷ñé óÞìåñá, åìöáíéæüìåíç óôç íoìéêÞ êáé éäéáßôåñá óôçí éáôñéêÞ oñoëoãßá.
Áðoôåëåß áîéoóçìåßùôo áêüìç óôoé÷åßo áíáöoñÜò, ôo ãåãoíüò üôé ç ËáôéíéêÞ ãñáðôÞ
ãëþóóá ìoëoíüôé Ýãéíå ìÝóo äéÜäoóçò ôçò ×ñéóôéáíéêÞò èñçóêåßáò, ìÝóo ðáéäåßáò
êáé ðoëéôéóìoý Ýìåéíå ó÷åäüí óôáôéêÞ áðü ôçí åðo÷Þ ôùí ðñþôùí ÐáôÝñùí ôçò Åêêëçóßáò.
Åí ôoýôoéò, üìùò åîáêoëoõèåß íá "æåé", íá ÷ñçóéìoðoéåßôáé êáé íá ôñoöoäoôåß
ùò äåýôåñç êýñéá ðçãÞ, ìåôÜ ôçí ÅëëçíéêÞ ãëþóóá, ôçí óýã÷ñoíç ÁããëéêÞ ÉáôñéêÞ
Oñoëoãßá.
O ñùìáúêüò ÷áñáêôÞñáò äýóêoëá éêáíoðoéüôáí ìå ôéò áöçñçìÝíåò Ýííoéåò, Þôáí êáôÕ
åîo÷Þí ñåáëéóôéêüò êáé åß÷å ôéò äéêÝò ôoõ áíôéëÞøåéò ãéá ôç æùÞ êáé ôoí Üíèñùðo.
Ãéá ôoí Ñùìáßo, o Üíèñùðoò Þôáí êõñßùò «ðoëßôçò», äçëáäÞ êoéíùíéêü êáé íoìéêü
ðëÜóìá, áíôßëçøç, ðÜíù óôçí oðoßá Üëëùóôå oéêoäoìÞèçêå üëoò o ñùìáéêüò ðoëéôéóìüò.
Ç åðéóôÞìç ôçò éáôñéêÞò Þôáí ðñáêôéêÜ Üãíùóôç óôç Ñþìç. O êáô' åîo÷Þí ñùìáßoò
éáôñüò, ôoõ ôÝëoõò ôoõ 1oõ ð.×. Ýùò ôçò áñ÷Þò ôoõ 1oõ ì.×. Þôáí Ýíáò "åìðåéñéêüò"
o Áíôþíéoò Ìoýóáò. ¸ùò ôá ìÝóá ôoõ 1oõ ð.×. áéþíá ç éáôñéêÞ óôç Ñþìç åèåùñåßôo
êáôþôåño åðÜããåëìá êáé áíôßèåôo ðñoò ôç èÝëçóç ôùí Èåþí. Oé áñ÷áßoé Ñùìáßoé
äåí Þôáí éäéáßôåñá áêñéâåßò óôç ÷ñçóéìoðoßçóç ôùí êáèçìåñéíþí ëÝîåùí ãéá ôìÞìáôá
ôoõ óþìáôoò.OñéóìÝíoé ëáôéíéêoß üñoé å÷ñçóéìoðoéoýíôo ðñoôoý áõôoß áðoêôÞóoõí
ôçí Ýííoéá ôoõ åðéóôçìoíéêoý éáôñéêoý üñoõ. Õðü ôéò óõíèÞêåò üìùò ôçò ÷ñçóéìoðoßçóÞò
ôoõò áðü ôoí ëáü åß÷áí oé üñoé áõôoß áóÜöåéá, ãåíéêüôçôá êáé áoñéóôßá. O áó÷oëoýìåíoò
ëoéðüí ìå ôçí éáôñéêÞ Þôáí õðo÷ñåùìÝíoò íá åðéâÜëåé óôoõò üñoõò áõôoýò Ýíá áõèáßñåôo
ðåñéoñéóìü ôçò Ýííoéáò êáé íá ôoõò êÜíåé óõãêåêñéìÝíoõò. ¸ôóé ðñoêýðôåé ðëÝoí
ç áíÜãêç ôo "brachium" íá ìç óçìáßíåé ãåíéêÜ ôo Üíù Üêño Þ ìüío ôoí
âñá÷ßoíá áëëÜ êÜôé ôo åíôåëþò óõãêåêñéìÝío. O üñoò "femur" áíåöåñüôáí
óå oëüêëçño ôo ìçñü êáé ü÷é ìüío óôo ìçñéáßo oóôoýí. Åðßóçò ç ËáôéíéêÞ óôçí
ÁíáôoìéêÞ oñoëoãßá äéáôçñåß ôçí Ýííoéá ôoõ "bucca" ùò ìÜãoõëá, åíþ
êëçñoíoìçìÝíç ç ßäéá ëÝîç áðü ôéò ñùìáíéêÝò ãëþóóåò óçìáßíåé ãåíéêÜ óôüìá (Bocca
óôçí ÉôáëéêÞ êáé Bouche óôçí ÃáëëéêÞ ).
H êáôÜóôáóç üìùò Üëëáîå üôáí o Éoýëéoò Êáßóáñáò åðÝôñåøå óôoýò Åëëçíåò éáôñoýò
íá ðÜñoõí ôç ñùìáúêÞ õðçêoüôçôá êáé íá áóêÞóoõí ôo éáôñéêü åðÜããåëìá. O ðñþôoò
äéáêåêñéìÝíoò Ýëëçíáò éáôñüò, o ÁóêëçðéÜäçò o Ðñoõóßáò Þ Ðñïõóéåýò, Ýöèáóå óôç
Ñþìç ôo 91 ð.×. Åß÷å óðoõäÜóåé óôçí ÁèÞíá êáé ôçí ÁëåîÜíäñåéá áêoëoõèþíôáò ôç
ÌåèoäéêÞ Ó÷oëÞ. ÁðÝêôçóå ôåñÜóôéá öÞìç êáé Ýãéíå ãíùóôüò ùò «ðñßãêçø ôùí éáôñþí».
¶ëëoé ¸ëëçíåò éáôñoß ðoõ äéáêñßèçêáí êáôÜ ôá ðñþôá ìåôá÷ñéóôéáíéêÜ ÷ñüíéá óôç
Ñþìç Þôáí: o Áñåôáßoò o Êáððáäüêçò,ôoõ oðoßoõ ôá êõñéþôåñá óõããñÜììáôá,ãñáììÝíá
óôçí ÉùíéêÞ äéÜëåêôo åßíáé äýo «Ðåñß èåñáðåßáò oîÝùí êáé ÷ñoíßùí ðáèþí» êáé
«Ðåñß áéôßùí êáé óçìåßùí oîÝùí êáé ÷ñoíßùí ðáèþí» ôo oðoßo óþæåôáé óå ëáôéíéêÞ
ìåôÜöñáóç. O Ñoýöoò o ÅöÝóéoò, ðoõ áíÞêå óôçí ÅêëåêôéêÞ Ó÷oëÞ. Áðü ôá Ýñãá ôoõ
îå÷ùñßæoõí «Ôá ðåñß ôùí åí íåöñoßò êáé êýóôåé ðáèþí», «Ðåñß oíoìáóßáò ôùí áíèñùðßíùí
ìoñßùí», «Óýíoøéò ðåñß óöõãìþí»,« Ðåñß áßìáôoò» êáé ôá « Ðåñß oîÝùí êáé ÷ñoíßùí
ðáèÞóåùí». ÔÝëoò o Óùñáíüò o ÅöÝóéoò, åêðñüóùðoò ôçò Ó÷oëÞò ôùí Ìåèoäéêþí,áêoëoýèçóå
êõñßùò ôéò áñ÷Ýò ôoõ ÁóêëçðéÜäç ôoõ ÐñoõóéÝùò.Ôá óõããñÜììáôá ôoõ ôüóo óôo ðñùôüôõðo
üóo êáé óå ëáôéíéêÞ ìåôÜöñáóç, Þôáí ôüóá þóôå íá áðoôåëoýí oëüêëçñç âéâëéoèÞêç.
Äýo áðü áõôÜ ãíþñéóáí äüîá êáé åêôßìçóç ðoõ Ýìåéíå ìíçìåéþäçò, ôá « Ðåñß åðéäÝóìùí»
êáé ôá« Ðåñß ãõíáéêåßùí íoóçìÜôùí».Ôo ôåëåõôáßo ßó÷õóå ùò êëáóóéêü óýããñáììá
ãõíáéêoëoãßáò êáé âñåöoêoìßáò ìÝ÷ñé ôo 1400 ì.×. Êáèþò oé öõóéêÝò åðéóôÞìåò
âáèìéáßá áðáëëÜóóoíôáí áðü ôç óýã÷õóç êáé ôéò ðñoêáôáëÞøåéò oé oðoßåò ðåñéÝâáëáí
ôá öõóéêÜ öáéíüìåíá êáôÜ ôo ìåóáßùíá, Üñ÷éóáí íá áíáðôýóóoíôáé êáé íá äéáêñßíoíôáé
óå ÌáèçìáôéêÜ, ÖõóéêÞ, ×çìåßá, Âéoëoãßá. Ç äéåèíÞò ãëþóóá ôùí åðéóôçìþí áõôÞ
ôçí åðo÷Þ Þôáí ç ËáôéíéêÞ. Ç åêôßìçóç êáé o èáõìáóìüò ðñoò ôç ËáôéíéêÞ ãëþóóá
áö'åíüò áëëÜ êáé ç ðñoóðÜèåéá äéáêñßóçò áö' åôÝñoõ åß÷áí oäçãÞóåé óôç óõíÞèåéá,
ôoõò ëüãéoõò ôoõ Ìåóáßùíá íá ëáôéíéêoðoéoýí ôo üíoìÜ ôoõò, ìüëéò Ýðáéñíáí ôo
äéäáêôoñéêü ôoõò.Ùò åê ôoýôoõ ðoëëÜ áðü ôá ìåãÜëá oíüìáôá ôçò åðéóôÞìçò ôçò
åðo÷Þò öÝñoõí ëáôéíéêoðoéçìÝíá oíüìáôá Ýôóé:
- o Éôáëüò Gabriello Fallopio Ýãéíå Fallopius
- o ÂÝëãoò Andreas van Wesele Ýãéíå Vesalius
- o Oëëáíäüò Adrian van den Spieghel Ýãéíå Spigelius
- o Ðoëùíüò Nicola Koopernig Ýãéíå Copernicus
- o äéÜóçìoò Åëâåôüò éáôñüò, áë÷çìéóôÞòêáé öéëüóoöoò Philippus Aureolus Theophrastus
Bombastus von Hohenheim åßíáé ðåñéóóüôåño ãíùóôüò ùò Paracelsus äéüôé èÝëçóå
íá ÷ñçóéìoðoéÞóåé Ýíá üíoìá ôo oðoßo íá äåß÷íåé ËáôéíéêÞ êáôáãùãÞ áëëÜ êáé óõã÷ñüíùò
íá äåß÷íåé üôé oé áíáêáëýøåéò ôoõ ôoí óõó÷åôßæoõí êáé ôoí oäçãoýí ðßóù óôoí
Cornelius Celsus.
O Paracelsus ðñoéêéóìÝíoò êáé ìå æùçñÞ öáíôáóßá åöåýñå ôå÷íéêoýò üñoõò áðü ôoõò
oðoßoõò üìùò ëßãoé åðÝæçóáí üðùò ÒSynoviaÓ (üíoìá ãÝíoõò âáêôçñéäßùí), "Collodium"
(åéäéêü êoëëoåéäÝò äéÜëõììá) êáé "Sylph" (íåñÜéäá).
Ç ðåñéóóüôåño ðñþéìç êáé óçìáíôéêÞ äoõëåéÜ óôç ëáôéíéêÞ ãëþóóá åßíáé ç åñãáóßá
ôoõ Celsus " De artibus" áðü ôçí oðoßá äéåóþèç ç ðñáãìáôåßá ôoõ "De
Re Medicina' áíáöåñüìåíç éäéáßôåñá óôç ÉððoêñáôéêÞ êáé ÁëåîáíäñéíÞ ÉáôñéêÞ.
Ôá Ýñãá ôoõ ÉððoêñÜôïõò êáé ôoõ Ãáëçíoý üðùò êáé Üëëùí óõããñáöÝùí áíáôoìßáò,
öáñìáêoëoãßáò êáé ÷åéñoõñãéêÞò Ýöèáóáí óôç ìåóáéùíéêÞ Åõñþðç ìå ôç ìoñöÞ Áñáâéêþí
ìåôáöñÜóåùí êáé ó÷oëßùí. Ôá ðñþôá éáôñéêÜ Ýñãá ôçò ÁíáãÝííçóçò Þôáí ëáôéíéêÝò
ìåôáöñÜóåéò, óôéò oðoßåò oé ðåñéóóüôåñoé ôå÷íéêoß üñoé åäßäoíôo óå êÜðoéá «ËáôéíoðoéçìÝíç
ÁñáâéêÞ» ðáñÜ óôçí ÅëëçíéêÞ Þ ËáôéíéêÞ. Ôo Ýñão « Áíáôoìßá» ôoõ ðñþôoõ íåêñoôüìoõ
(14oò áéþíáò ì.×.) ôùí ìåôá÷ñéóôéáíéêþí ÷ñüíùí, Mondino de Luzzi Þôáí ãåìÜôo
áðü áñáâéêoýò üñoõò.
ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôoõ 15oõ êáé 16oõ áéþíá ìåëåôçôÝò üðùò o Thomas Linacre êáé
o Johannes Gunther åíäéáöåñüìåíoé éäéáßôåñá ãéá ôçí áêñéâÞ ãëùóóéêÞ ìåôÜöñáóç
ôoõ Ãáëçíoý åêêáèÜñéóáí ôçí éáôñéêÞ oñoëoãßá áðü ôoõò ðåñéóóüôåñoõò áñáâéêoýò
üñoõò. Óáí óõíÝðåéá áõôÞò ôçò ðñoóðÜèåéáò èá ðñÝðåé íá êáôáãñÜøoõìå üôé óôo
ìíçìåéþäåò Ýñão ôoõ Andreas Vesalius "De Humani Corporis Fabrica"
(ðåñß êáôáóêåõÞò ôoõ áíèñùðßíoõ óþìáôoò) oé åëëçíéêoß êáé ëáôéíéêoß üñoé êáôÝ÷oõí
ôçí ðñþôç èÝóç. ÊáôÜ ôo ôÝëoò ôoõ 16oõ áéþíá Ýíá óýóôçìá åðåîåñãáóßáò ôçò ëáôéíéêÞò
áíáôoìéêÞò oñoëoãßáò êùäéêoðoéÞèçêå. Ðoëëoß áðü áõôoýò ôoõò üñoõò åß÷áí ÷ñçóéìoðoéçèåß
åêáôoíôÜäåò ÷ñüíéá ðñßí, ìåñéêoß áðü áõôoýò åß÷áí åìöáíéóèåß óôá Ýñãá ôoõ Celsus.
¶ëëoé üñoé õéoèåôÞèçêáí Þ åðéíoÞèçêáí ãéá íá ðñoóäéoñßóoõí Ýííoéåò oé oðoßåò
ìüëéò åß÷áí áíáêáëõöèåß. `Åíá ìÝñoò áðü áõôÞ ôç ìåóáéùíéêÞ oñoëoãßá åîáêoëoõèåß
íá õðÜñ÷åé óôçí êáèçìåñéíÞ ÷ñÞóç.
Ç ËáôéíéêÞ êáôÜ ôçí ðåñßoäo ôoõ Ìåóáßùíá äåí Þôáí ìüío ç ãëþóóá ôùí áíáôoìéêþí
üñùí áëëÜ åðßóçò ôçò ÷çìåßáò êáé ôçò öáñìáêåõôéêÞò êáôÜ ôçí ßäéá ðåñßoäo. Ç
äéÜêñéóç ìåôáîý éáôñoý êáé öáñìáêoðoéoý Ýãéíå óôéò áñ÷Ýò ôoõ Ìåóáßùíá êáé Ýôóé
ðñoÝêõøå ç áíÜãêç ôçò óõíôáãÞò. O ðñþôoò Âñåôáííéêüò öáñìáêåõôéêüò êþäéêáò Ýêäüèçêå
ôo 1618 êáé ôo ðñþôo ôõðéêü óõíôáãoëüãéo åêäüèçêå óôéò Âüñåéåò ÁìåñéêÜíéêåò
áðoéêßåò, o Lititz (Pensylvania) öáñìáêåõôéêüò êþäéêáò, Þôáí óôç ËáôéíéêÞ. Ôo
ëáôéíéêü "officina" ðáëáéüôåñá åóÞìáéíå åñãáóôÞñéo Þ áðoèÞêç áñãüôåñá
üìùò ç ÝííoéÜ ôoõ ðåñéoñßóèçêå óå äùìÜôéo ðñoåôoéìáóßáò êáé áðoèÞêåõóçò öáñìÜêùí.
Åôóé ôo ðáñáãüìåío åî áõôoý åðßèåôo "officinalis" Ýãéíå óõíþíõìo ôoõ
éáôñéêoõ-öáñìáêåõôéêoý. ÐoëëÜ öõôÜ ôá oðoßá å÷ñçóéìoðoéoýíôo ùò öÜñìáêá åìðåñéåß÷áí
êáé ôç ëÝîç "officinalis" óôo ÷áñáêôçñéóôéêü ôoõò üíoìá ð.÷. Althea
officinalis
Ôo 18o áéþíá ôo ãñÜøéìo ìéáò óõíôáãÞò åß÷å ãßíåé ìéá ðoëýðëoêç êáé êoðéáóôéêÞ
ôÝ÷íç. `Åíáò éáôñüò èá Ýðñåðå íá ãåìßóåé ìåñéêÝò óåëßäåò ãéá ôç óõíôáãÞ åíüò
êáé ìüío ðáñáóêåõÜóìáôoò. `Åö üóoí ëoéðüí, åêåßíç ôçí åðo÷Þ, êÜðoéoò áíÜëoãá
åêðáéäåõìÝíoò ìðoñoýóå íá äéáâÜóåé êáé íá áíôéëçöèåß ôéò oäçãßåò ôoõ éáôñoý,
êÜðoéá åðáíáëáìâáíüìåíá óôoé÷åßá ôçò óõíôáãÞò áíôéêáôáóôÜèçêáí áðü óõíôoìåýóåéò
êáé óýìâoëá ðoëëÜ ôùí oðoßùí åðÝæçóáí ìÝ÷ñé êáé óÞìåñá. `Oðùò:
- b.i.d. = bis in diem = twice a day = äéò ôçò çìÝñáò
ÃåíéêÜ ìðoñoýìå íá õðoóôçñßîoõìå üôé oé ðáëáéoß üñoé oé oðoßoé áíåöÝñoíôo óôçí
ðáèoëoãßá äåí åðÝæçóáí ðoéoôéêÜ êáé ðoóoôéêÜ üóo áõôoß oé oðoßoé áíåöÝñoíôo
óôçí áíáôoìéêÞ. Áõôü êáôÜ Ýíá ìÝñoò åîçãåßôáé áðü ôo ãåãoíüò üôé êÜðoéåò áñ÷áßåò
Þ êáé ìåóáéùíéêÝò áíôéëÞøåéò ãéá êÜðoéåò áóèÝíåéåò Ý÷oõí ÷áèåß åíôåëþò. Ìåñéêoß
ðáëáéoß üñoé ãéá áóèÝíåéåò åðéæoýí óôç óçìåñéíÞ oìéëßá ÷ñçóéìoðoéoýìåíoé üìùò
óõ÷íÜ ìå äéáöoñåôéêÞ Ýííoéá áðü ôçí ðáëáéÜ. Ç ëÝîç ð.÷. "Abscessus"
(áðüóõñóç, ÷ùñéóìüò) áêüìç ðñoóäéoñßæåé ìéá ìüëõíóç ç oðoßá áðoôoé÷ßæåé áðü
ôoõò ðåñéâÜëëoíôåò éóôoýò êáé ìå áõôÞ ôçí Ýííoéá êáôáãñÜöåôáé áðü ôoí Celsus.
O ßäéoò åðßóçò ÷ñçóéìoðoéåß ôç ëÝîç "cancer" ãéá íá ðåñéãñÜøåé ìéá
åëêùìáôéêÞ áëëoßùóç, åíþ óôç óýã÷ñoíç áããëéêÞ ãëþóóá üðùò êáé óôçí åëëçíéêÞ
óçìáßíåé oðoéoíäÞðoôå êáêoÞèç üãêo.
O èåìåëéùôÞò ôçò óýã÷ñoíçò åõñùðáéêÞò ÷åéñoõñãéêÞò, o Ambroise Pare (1509- 1590)
áíÝðôõîå ôå÷íéêÝò ãéá ôoí Ýëåã÷o ôçò åã÷åéñçôéêÞò êáé ôñáõìáôéêÞò áéìoññáãßáò.
Åðß ôùí çìåñþí ôoõ, o ÷åéñoýñãoò Þôáí åöoäéáóìÝíoò ìå óåéñÜ åñãáëåßùí ôá oðoßá
ëßão åß÷áí áëëÜîåé áðü ôoí ó÷åäéáóìü ôoí oðoßo åß÷áí êáôÜ ôoí 2o Þ 3o ì.×. áéþíá.
Ç óýã÷ñoíç ÷åéñoõñãéêÞ Ý÷åé äáíåéóèåß ôá oíüìáôá ãéá ìåñéêÜ åñãáëåßá ôçò êáôÕåõèåßáí
áðü ôçí êëáóóéêÞ ëáôéíéêÞ. Ôo "Scalpellum" áíáöÝñåôáé áðü ôoí Cicero
óáí Ýíá ÷åéñoõñãéêü ìéêñü ìá÷áßñé ôoõ oðoßoõ ôo üíoìá ðñoÝñ÷åôáé áðü ôo "scalprum"
(êoðôéêü åñãáëåßo). "Forceps" åðßóçò åßíáé ôo üíoìá ôçò ôóéìðßäáò,
óôç ëáôéíéêÞ áíáãüìåío óôçí åðo÷Þ ôoõ Áõãoýóôoõ. Åðßóçò áðü ôçí êëáóóéêÞ ËáôéíéêÞ
ðñoÝñ÷oíôáé üñoé ôçò ìéêñoâéoëoãßáò êáé ôçò áíoóoëoãßáò üðùò bacillus, virus
É Áðü ôçí ëáôéíéêÞ vacca = áãåëÜäá, ðñoÞëèå ôo "vacinia", ôo ìoëõóìáôéêü
õëéêü ôçò äáìáëßôéäáò (cowpox), ôþñá ðëÝoí "vaccine" åßíáé ìéá ãåíéêÞ
ëÝîç, ìå ôçí oðoßá áðoäßäåôáé oðoéáäÞðoôå áíôéãoíéêÞ oõóßá ç oðoßá ðåñéÝ÷åé
ðáèoãåíåßò ìéêñooñãáíéóìoýò óå áäýíáôç Þ óå áäñáíÞ êáôÜóôáóç. Ìå ôç ÷ñÞóç ôoõ
ìéêñoóêoðoðßoõ åðåêôÜèçóáí oé oñßæoíôåò ôçò ðåñéãñáöéêÞò áíáôoìßáò êáé ðáèoëoãßáò,
Ýôóé ðñoÝêõøå ç áíÜãêç åêáôoíôÜäùí íÝùí üñùí, Ýíá ìåãÜëo ìÝñoò áðü ôoõ oðoßoõò
åëÞöèç áðü ôç ëáôéíéêÞ.
Oé óýã÷ñoíoé åðéóôçìoíéêoß íåoëoãéóìoß åóôçñß÷èçóáí ðåñéóóüôåño óôçí åëëçíéêÞ
ðáñÜ óôç ëáôéíéêÞ, áëëá üìùò êáé ìÝ÷ñé ôéò áñ÷Ýò ôoõ 20oý áéþíá ç ëáôéíéêÞ áðoôåëoýóå
ãëþóóá åðéêoéíùíßáò óôoí åðéóôçìoíéêü ÷þño ôçò Âüñåéáò Åõñþðçò. Ðoëëoß ëáôéíéêoß
üñoé ðáñÜ ôçí êëáóóéêÞ ôoõò åìöÜíéóç åßíáé óýã÷ñoíåò åìðíåýóåéò: "Rubeola"
áñ÷éêÜ åóÞìáéíå êüêêéíá åîáíèÞìáôá êáé äçìéoõñãÞèçêå áðü ôo êëáóóéêü ëáôéíéêü
"rubor" êáôÜ ôoí 17o áéþíá.Óôéò áñ÷Ýò ôoõ 19oõ o üñoò ðåñéoñßóèçêå
íá óçìáßíåé éëáñÜ áí êáé ôo ëåîéêü ôçò Oîöüñäçò ôo êáôÝãñáøå óáí êáôçñãçìÝío
üño êáé äÞëùóå üôé óôçí êáèoìéëoõìÝíç ôo "rubeola" êáé "rubella"
åßíáé óõíþíõìá.
ÌåãÜëo ìÝñoò áðü ôéò ðñoóèÞêåò ôoõ 20oý áéþíá óôçí éáôñéêÞ oñoëoãßá ðñoÝñ÷oíôáé
áðü ëáôéíéêÜ èÝìáôá ôá oðoßá ÷ñçóéìoðoéÞèçêáí ãéá íá äoìçèoýí áããëéêÝò ëÝîåéò.
ÕðÜñ÷oõí üìùò êáé íåoëoãéóìoß ôáîéíoìçìÝíoé,oé oðoßoé åìöáíßæoíôáé,ëáôéíéêÞò
ìoñöÞò, ìoëoíüôé åßíáé åëëçíéêÞò ðñoÝëåõóçò. ÍÝá oíüìáôá äåñìáôéêþí áóèåíåéþí
Ý÷oõí óõ÷íÜ ëáôéíéêÞ äéáôýðùóç äéáôçñþíôáò Ýôóé ìéá ðáñÜäoóç ðoõ áñ÷ßæåé ðñéí
áðü áéþíåò. Ç ìåôÜäoóç ôçò åëëçíéêÞò éáôñéêÞò, áñ÷éêÜ óôç äõôéêÞ Ìåóüãåéo êáé
áñãüôåñá ó' oëüêëçño ôoí Äõôéêü êüóìo åðåôåý÷èç ìå ôç ìåôÜöñáóç óôçí ëáôéíéêÞ
ãëþóóá ôùí êåéìÝíùí ÅëëÞíùí éáôñþí êáé öéëoóüöùí áðü Ëáôßíoõò óõããñáöåßò êáé
êõñßùò ôoí Celsus êáé ôoí Plinius. Áõôü èåùñåßôáé üôé åßíáé ôo óçìáíôéêüôåño
åðßôåõãìá êáôÜ ôçí ÅëëçíoñùìáúêÞ ðåñßoäo ôçò ÉáôñéêÞò. Áðü óýã÷ñoíç åñåõíçôéêÞ
åñãáóéá ëåîéêoãñáöéêÞò áíáæÞôçóçò êáé êùäéêoðoéçìÝíçò êáôáãñáöÞò ðñoêýðôoõí
ôá åðüìåíá ðoóoôéêÜ óõìðåñÜóìáôá:
- ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôoõ 20oý áéþíá áõîÞèçêáí êáôÜ 21% ðåñßðoõ oé ÷ñçóéìoðoéoýìåíoé
üñoé óôç óýã÷ñoíç áããëéêÞ éáôñéêÞ oñoëoãßá.
- Oé ëáôéíéêÞò áìéãoýò ðñoåëåýóçò üñoé, áðoôåëoýóáí áñ÷éêÜ ôo 29% ðoóoóôü ôo
oðoßo ìåéþèçêå åëáöñÜ óå 28%.
- ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôoõ áéþíá áõîÜíoõí áñéèìçôéêÜ oé ËáôéíéêÞò ðñoåëåýóçò üñoé
áëëÜ ü÷é ìå ôçí ôá÷ýôçôá ìå ôçí oðoßá áõîÜíoõí oé ÅëëçíéêÞò ðñoÝëåõóçò, Ýôóé
þóôå óáí ôåëéêü ðoóoóôü íá ðáñoõóéÜæoõí åëáöñÜ ìåßùóç.
- ÕðÜñ÷åé óçìáíôéêü ðëÞèoò ËáôéíéíéêÞò ðñoÝëåõóçò üñùí oé oðoßoé êáôáñãÞèçêáí
êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôoõ 20oý áéþíá, áëëÜ åßíáé ìåãáëýôåñoò, ó÷åäüí äéðëÜóéoò, o
áñéèìüò ôùí üñùí oé oðoßoé åäçìéoõñãÞèçêáí êáé åßíáé ôçò ßäéáò ðñoÝëåõóçò. ÊáôáëÞãoíôáò
åäþ ìðoñoýìå óõìðåñáóìáôéêÜ íá ðoýìå üôé ç ËáôéíéêÞ Ý÷åé åðéäñÜóåé êáé åðéäñÜ
ðoëý êáé ðoéêéëüôñoðá óôç äoìÞ êáé óõãêñüôçóç ôçò äéåèíoýò oñoëoãßáò.
SUMMARY
This study aims, through an investigation, classification and registration of
Latin terms during the last 20 centuries to find out and present this language
effect in English medical terminology. ItÕs exceptionally interesting the fact
that a ÒdeadÓ language, as itÕs characterized, ÒlivesÓ up to now, being vivid
and in use in law and especially in medical terminology. Another significant
fact is that Latin written language although became the medium of Christianization,
scholarship and culture, remained nearly static as it was in the works of the
first Fathers of the Church. Nevertheless, Latin language is still vivid and
in use and still remains the second, Greek language being the first,major source
of supply, in the present English medical terminology.
Key words: Latin, Medical terminology
ÂÉÂËÉOÃÑÁÖÉÁ
1. Palmer L.R.: The Latin language, Barnes and Noble N. York 1955
2. Mc Culloch J.A.: A medical Greek and Latin workbook, Charles C Thomas, Springfield
Illinois,1962
3. BlakistonÕs Gould: Medical Dictionary 4th edition 1979
4. Davies M.P.: Medical terminology in hospital practice, Heinemann Medical
Books, London 1969
5. StedmanÕs Medical Dictionary 25th edition 1990
6. Dirckx H.J.: The language of Medicine, its evolution, structure and dynamics
Praeger Publishers, N.York 1983
7. Onions C.T.: The Oxford Dictionary of English Etymology, Clarendon Press
Oxford 1966
8. Robins R. H.: General linguistics. An introductory survey, Longman Group
N. York
9. ÌáñêÝôoò Ó.: ÅéêoíoãñáöçìÝíç Éóôoñßá ôçò ÉáôñéêÞò, åêäüóçò ÆÞôá 1993
10.ÌÜñôçò ×ñ. Óô.: Ç ÉáôñéêÞ áðü ôoí ÉððoêñÜôç óôo DNA, NÝá Óýíoñá, åêäüóåéò
ËéâÜíç
