Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΡΙΚΩΝ
ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΠΡΩΤΟΥΣ
ΣΥΓΧΡΟΝΟΥΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ
Χ. Φραγκίδης, Λ. Βλαδίμηρος, Π. Γεωργακόπουλος
Οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί
Αγώνες πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα από τις 24 Μαρτίου έως τις 3 Απριλίου 1896,
(5-15 Απριλίου 1896 με το νέο ημερολόγιο). Πραγματοποιήθηκαν στο Παναθηναϊκό
Στάδιο και σε άλλες επιλεγμένες περιοχές της Αττικής. Η απόφαση για την αναβίωση
των Ολυμπιακών Αγώνων πάρθηκε από το Διεθνές Αθλητικό Συνέδριο του Παρισιού
(Σορβόννη) που οργανώθηκε από τον μεγάλο οραματιστή και ιδεαλιστή Ρierre de
Coubertin (1863-1937), στις 23 Ιουνίου του 1894. Καταλυτική σ' αυτή την συνεδρίαση
ήταν η παρουσία του Έλληνα λόγιου, Δημήτρη Βικέλα (1835-1908), συγγραφέως με
παγκόσμιο κύρος. Ο Βικέλας αντιτάχθηκε στην επιθυμία του Κουμπερτέν να ξεκινήσουν
οι Α' Διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες από το Παρίσι το 1900, με την ευκαιρία της
μεγάλης εμπορικής έκθεσης που είχε προγραμματισθεί και κατάφερε να εξασφαλίσει
την ομόφωνη απόφαση του συνεδρίου, ώστε οι Α' Διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες να
διεξαχθούν στην Αθήνα το 1896.
Η προπαρασκευή των Α' Διεθνών Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 στηρίχθηκε στην Επιτροπή
Ολυμπιακών Αγώνων που λειτούργησε με διάφορες, κατά θέματα, υποεπιτροπές.
Στην πρώτη επιτροπή που διόρισε ο Διάδοχος Κωνσταντίνος το 1894, αλλά ουδέποτε
λειτούργησε λόγω εσωτερικών διαφωνιών, μετείχε και ο ιατρός Χρήστος Ράλλης.
Το γεγονός αυτό δείχνει ότι έγκαιρα υπήρξε πρόνοια για τη δημιουργία υποδομής
καί μηχανισμού για την παροχή ιατρικών υπηρεσιών στη διάρκεια των Αγώνων. Ο
γυναικολόγος και λόγιος, ο Λουκάς Μπέλλος από την Θήβα, μετέπειτα πρόεδρος του
Ε.Γ.Σ., που έγραψε και τον "Ύμνο εις τα Διεθνή Ολύμπια", μετείχε στην
προετοιμασία των Α' Διεθνών Ολυμπιακών Αγώνων του 1896, ως μέλος "της επί
των αθλητικών ασκημάτων και γυμναστικής Επιτροπείας".
Κατά τη διεξαγωγή των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων, υπήρξε ιδιαίτερη μέριμνα για
ιατρική κάλυψη με τη σύσταση δύο ομάδων επείγουσας ιατρικής παρέμβασης, μέσα
στο Στάδιο. Σύμφωνα με τον Κανονισμό της Αστυνομίας που εκδόθηκε το 1896 και
επικυρώθηκε από τον Πρόεδρο της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων, διάδοχο Κωνσταντίνο,
"...ένας γιατρός, ένας υπίατρος, ένας ανθυπίατρος και ένας νοσοκόμος...
έπρεπε να βρίσκονται στη σφενδόνη του σταδίου και να διαθέτουν ένα φαρμακείο...".
Επίσης είχε στηθεί μέσα στο στάδιο, υπό τη διεύθυνση του Στρατιωτικού Νοσοκομείου
"...μεγάλη χειρουργική σκηνή, χάριν των τυχόν τραυματιζομένων αγωνιστών
ή των παθαινομένων εκ του συνωστισμού θεατών...".
Λουκάς Γ. Μπέλλος
Ο γνωστός αγωνιστής και μάρτυρας του Μακεδόνικου Αγώνα, Παύλος Μελάς, ερασιτέχνης
φωτογράφος τότε, έβγαλε μερικές φωτογραφίες από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του
1896. Σε μία από αυτές, απεικόνισε την σφενδόνη του σταδίου όπου είχαν εγκατασταθεί
οι συνάδελφοι του υγειονομικοί αξιωματικοί για να προσφέρουν τις ιατρικές τους
υπηρεσίες, σε θεατές και αθλητές.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 είχε υπάρξει μέριμνα και για την υγιεινή διατροφή
των αθλητών. Αναφέρεται ότι οι αθλητές: "μετά την πρωινή γυμναστική στις
10 το πρωί, πήγαιναν στο γαλακτοπωλείο και έπαιρναν ολίγον γάλα και αυγά και
το μεσημέρι και το βράδυ έτρωγαν στο ξενοδοχείο ή κανένα μπιφτέκι ή τοιούτον
άλλον δυναμωτικόν φαγητόν και αντί οίνου πίνουσι μπύραν".
Στη ποδηλασία, οι αθλητές εκκινούσαν από την αρχή της οδού Κηφισίας μπροστά
από το νοσοκομείο "Ευαγγελισμός" και έπρεπε να διασχίσουν απόσταση
40 χλμ μέχρι τον Μαραθώνα. Εκεί υπέγραφαν παρουσία κριτών ότι έφτασαν, ξεκουράζονταν
για λίγο, έτρωγαν μόνο αυγά και πορτοκάλια, όπως οι μαραθωνοδρόμοι και επέστρεφαν.
Στον ποδηλατικό αγώνα 12 ωρών οι τρεις αντίπαλοι σταμάτησαν για λίγο τη προσπάθεια
τους προκειμένου να φάνε δύο αυγά, λίγο κρέας και ένα πορτοκάλι. Οι Αμερικάνοι
αθλητές ακολουθούσαν δικές τους διατροφικές συνήθειες και διατρέφονταν "μόνο
με ζωμό και μπιφτέκι" και "δεν κάπνιζαν ποτέ ούτε έπιναν οίνον ή ζύθον
παρά μόνον λεμονάδα".
Στον αγώνα του Μαραθωνίου δρόμου, τους δρομείς ακολουθούσαν σε όλη τη διάρκεια
της διαδρομής ποδηλάτες και έφιπποι αξιωματικοί και στρατιώτες με άμαξες που
βρίσκονταν γιατροί και νοσοκόμοι με φάρμακα (ασθενοφόρα της εποχής!), έτοιμοι
να επέμβουν σε περίπτωση εξάντλησης τους. Μάλιστα, στο 33° χλμ ο Γάλλος δρομέας
Lermusiaux, που οδηγούσε τη κούρσα μέχρι το Πικέρμι, εξαντλήθηκε και χρειάστηκε
να τον παραλάβει η ιατρική άμαξα που ακολουθούσε. Ακόμη, για τις ανάγκες των
κολυμβητικών αγώνων που διεξήχθησαν στο λιμάνι της Ζέας, κατασκευάστηκαν σε
παρακείμενο χώρο δύο πρόχειροι οικίσκοι που χρησίμευαν ως αποδυτήρια και ιατρείο
για του αθλητές.
Τέλος, στον αγώνα πάλης μεταξύ του Στέφανου Χριστόπουλου και Γεωργίου Τσίτου,
ο πρώτος όταν θέλησε να εφαρμόσει τη λαβή "της χελώνας" για να καταβάλει
τον αντίπαλο του, έπεσε άτσαλα στην άκρη του σκάμματος και υπέστη κάταγμα στην
ωμοπλάτη. Μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο "Ευαγγελισμός", όπου νοσηλεύτηκε
για εννιά μέρες.
Με όλα τα παραπάνω δημοσιευμένα στοιχεία, αποδεικνύεται ότι είχε δοθεί ιδιαίτερη
προσοχή στην οργάνωση της παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης τόσο στους αθλητές
και όσο και στους θεατές παρά τα τότε πενιχρά οικονομικά μέσα του ελληνικού
κράτους.
Βιβλιογραφία
1. Σκιαδάς. Ε. 100 Χρόνια νεότερη Ολυμπιακή ιστορία. Αθήνα 1996.
2. Εφημερίδα Άστυ. 22/03/1896.
3. Φιλίππου. Ε. Α. Η ιστορία των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων 1896-2000. Η θεατή
και η αθέατη πλευρά τους. Αθήνα 2002.
4. Μανιτάκης. Ν. Π. Ιστορία του Νεοελληνικού Αθλητισμού 1830-1930. Αθήνα 1962.
